Zagrey
Zagrey (qadimgi yunoncha: Ζαγρεύς) — qadimgi yunon mifologiyasida katta Dionis deb ataladigan Dionis bilan bogʻliq boʻlgan misteriylar xudosi. Zagrey — Dionisning, baʼzan Aidaning epiteti. Alkmeonidada (fr. 3.Bernabe), Esxilning „ Qochqin Sizif“ satir dramasida (fr. 228 Radt) eslatib oʻtilgan.
Tugʻilish
Panopolitanlik Nonnuning yozishicha, Zevs ilon qiyofasida Persefona oldiga tashrif buyurgan va u unga shoxli chaqaloq Zagrey, yaʼni Dionisni tugʻib bergan. Demetra tarbiyalagan. Orfiklarga koʻra, Persefona tomonidan tarbiyalangan. Sizifdagi Esxil uni Aidaning oʻgʻli deb ataydi.
Miloddan avvalgi IV asr Pras tangalarida Zevs-ilonni erkalayotgan ayol obrazini uchratish mumkin, undagi Persefonni tanib olish qiyin emas".
Zagrey va Titanlar
Yangi tugʻilgan bola tugʻilishi bilanoq Zevs taxtiga oʻtiradi va Zevsdan asa olib, ulugʻ xudoga taqlid qilib, mitti qoʻli bilan chaqmoq chaqib, momaqaldiroqlar otishni boshladi.
Biroq, fitna uyushtirgan titanlar ilohiy bola oynaga qaraganida unga hujum qilishadi. Gera qoʻriqchilarni sovgʻalar bilan aldab va shaqildoq va oyna yordamida chaqaloqni avrab taxtdan oladi. Bir muncha vaqt Dionis oʻz taʼqibchilaridan qochishga muvaffaq boʻladi va oʻz navbatida Zevsga, keyin Kronga, yigitga, sherga, otga, ilonga aylangan holda.
Dionis hoʻkiz qiyofasini olganida, titanlar uni bosib oladilar va yuziga oq asal surtgan holda uni parchalab tashlaydilar,. Tananing yetti boʻlagini ular uchburchak idishga solib, qaynatib, qovurib, yeganlar. Faqat Dionisning yuragi, yaʼni Xudoning mohiyati butunligicha qolgan.
Uning goʻshtini tatib koʻrgan titanlar Zevsning chaqmogʻi bilan yondirilib, kullari xudoning qoni bilan aralashib, titanlarning jasurligi va Dionisning azoblari bilan ajralib turadigan inson zoti paydo boʻlgan.
Dionisning yuragi
Afina uning yuragini saqlab qolgan. Apollon uning tana qismlarini idishga yigʻib Delfida dafn qilgan.
Turli afsonalarda bu yurakning taqdiri turli yoʻllar bilan tasvirlangan. Qayerdadir, Zevs uni yutib yuborgan va Semela orqali oʻgʻliga ikkinchi hayot bergan deb ishoniladi. Boshqa bir talqinga koʻra, yurak kukunga aylantirilgan, undan Semela uchun damlama tayyorlangan. Yana boshqasida Dionis Zevs va Demetraning noqonuniy oʻgʻli hisoblanadi. Ushbu versiyada ona bolasining boʻlaklarini yigʻib, ularni qayta tiriltirgan. Qayerdadir Dionisning oʻzi tirilganiga ishonishgan. Bundan tashqari, Dionis Aidga tushish paytida u bilan birlashmaguncha, Zagrey arvoh sifatida Aidda mavjud boʻlganligi haqida afsonalar mavjud.
Madaniyatda
Manbalar
uz.wikipedia.org