Yunus Emre Instituti
Yunus Emre Instituti Anqaraning Altındag' tumani Ulus mahallasida joylashgan. Giulio Mongeri tomonidan Monopoliya bosh boshqarmasi binosi sifatida qurilgan binoda Yunus Emre fondiga bo'ysunuvchi tashkilot sifatida tashkil etilgan Yunus Emre Instituti 5653-sonli qonunning maqsadlarini amalga oshirish uchun ta'lim va uning faoliyati, ilmiy tadqiqot va ilovalarni amalga oshiradi. Boshqaruvni prof. Dr. Şeref Atesh, vitse-prezidentlar dots. Dr. Ahmet Naim Chichek va Dr. Instruktor Aʼzosi Abdulla Kutalmish Yalchin olib boradi.
Maqsadlar va asosiy faoliyat turlari
Institutning maqsadlari orasida turk tili, tarixi, madaniyati va san'ati kabi sohalarda sertifikat dasturlari bilan ta'lim amaliyotlarini amalga oshirishdir. Institut tashkil etish maqsadlari doirasida turk madaniyati, tarixi, tili va adabiyotini yanada targʻib qilish va oʻrgatish uchun ilmiy tadqiqotlar olib boradi; Shuningdek, turli muassasalar bilan hamkorlik qilib, ilmiy tadqiqotlarni qoʻllab-quvvatlash va natijalarini turli nashrlar orqali ommaga e’lon qilish uchun koʻplab tadbirlarni amalga oshiradi.
Yunus Emre jamg'armasi qoshida tashkil etilgan Yunus Emre instituti qonun maqsadlarini amalga oshirish uchun ta'lim va o'quv faoliyati, ilmiy tadqiqotlar va amaliyotlarni amalga oshiradi. Institut tashkil etish maqsadlari doirasida turk madaniyati, tarixi, tili va adabiyotini yanada targʻib qilish va oʻrgatish, turli muassasalar bilan hamkorlik qilib, ilmiy tadqiqotlarni qoʻllab-quvvatlash, natijalarini turli nashrlar orqali ommaga eʼlon qilish maqsadida faoliyat olib boradi. Yunus Emre Instituti turk tili, tarixi, madaniyati, san'ati va musiqasi sohalarida malakali akademik va tadqiqotchilarni tayyorlashga hissa qo'shishni maqsad qilgan; Shuningdek, u sertifikat dasturlari bilan ta'lim amaliyotlarini amalga oshirishga qaratilgan. Yunus Emre Instituti xorijda turli mamlakatlarda ochiladigan Yunus Emre turk madaniyat markazlari bilan Turkiyani, turk tilini, madaniyatini, san’atini va tarixini tanitish uchun faoliyat olib boradi. Yunus Emre nomidagi turk madaniyat markazlarida tashkil etilgan ilmiy loyihalar, madaniy tadbirlar va kurslar orqali Turkiyani tanitishga hissa qo’shish bilan birga Turkiya bilan boshqa davlatlar o’rtasidagi do’stlik mustahkamlanadi, madaniyatlar o’rtasidagi aloqalar kuchayadi. Yunus Emre turk madaniyat markazlari qoshida olib boriladigan turk tili kurslari tufayli turk tilini chet tili sifatida oʻrganmoqchi boʻlganlar turk tilini oʻrganish imkoniyati bilan taʼminlanadi hamda boshqa o'lkalarda Turkiya fuqarolarining tegishli tillarda oʻqishlari taʼminlanadi. ushbu tilni yaqindan bilishadi va Turkiya bilan madaniy aloqalari saqlanib qoladi.
Yunus Emre Instituti xorijda tashkil etgan markazlarida ta’lim faoliyati bilan bir qatorda madaniy va san’at faoliyati bilan shug’ullanadi va ilmiy tadqiqotlarni qo’llab-quvvatlaydi.
2009-yilda faoliyatini boshlagan Yunus Emre Instituti bugungi kungacha 52 davlatda 62 ta markazga ega. Bu markazlarda turk tili istagan kishiga oʻrgatiladi. Turli seminarlar, simpoziumlar, anjuman va panellar oʻtkazilayotgan markazlarda madaniyat va san’at olamining taniqli namoyandalari san’at ixlosmandlari bilan uchrashmoqda.
Yunus Emre Instituti filiallari joylashgan mamlakatlar va shaharlar
Institutning birliklari va faoliyati
Turkiya ta'lim boshqarmasi
Yunus Emre Instituti tarkibida Yunus Emre Turk Ta’limi va Ta’lim Markazini (YETTM) tashkil etish maqsadi, birinchi navbatda, turk tilini dunyo tili sifatida xorijiy mamlakatlarda o’qitishga oid ta’lim faoliyatida foydalaniladigan kurs vositalari va materiallarini tayyorlashdir. Turk tilining xalqaro miqyosda samaradorligini oshirish uchun turli loyihalarni amalga oshirgan Yunus Emre Turk Ta'lim va Ta'lim Markazi Tillar bo'yicha umumiy Yevropa dasturi doirasida amalga oshirilgan tadqiqotlarda turk tilini o'qitishda universal standartlarga muvofiq
Turk tilini bilish imtihoni (TYS)
ning dasturiy ta'minoti va qo'llanilishini ham amalga oshiradi.
TEM faoliyati Turk tili kurslari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yunus Emre nomidagi turk madaniyat markazlarida tashkil etilgan turk kurslarida spiral tuzilishda til oʻrgatish osondan qiyinga, yaqindan uzoqga va umumiydan xususiyga qarab qoʻllaniladi. Ta'lim va tarbiya jarayonida vizual va audio resurslardan foydalanishga ahamiyat beriladi. Yangi fanlarni oʻrgatishda ta’lim tizimi Yevropa Kengashining umumiy til mezonlari va til darajalariga mos keladi, bunda ilgari oʻrganilgan va olingan bilim va koʻnikmalarni takrorlashga e’tibor beriladi. Tinglash, gapirish, o'qish va yozish kabi to'rtta asosiy til ko'nikmalari turkcha ta'limga teng ravishda kiritilgan.
Bosqichli olib borish tizimi qo'llaniladigan turk kurslari asosiy darajada A1 va A2, o'rta darajada B1 va B2, yuqori darajadagi C1 va C2 kurslaridan iborat.
Kitoblar va boshqa materiallar[tahrir | manbasini tahrirlash]
YETTM turk tilini chet tili sifatida oʻqitishni samaraliroq qilish maqsadida Yevropa Kengashi umumiy til mezonlari va turk tilini oʻqitish tamoyillariga muvofiq darsliklar, ish kitoblari, oʻqituvchi/qoʻllanmalar, oʻqish kitoblari/matnlari, chet tili va audio-vizual materiallar, lugʻatlar, rasmli nutq kartalari bilan ta’minlaydi.Ushbu materiallar kattalar va 16 yoshdan oshgan bolalar uchun 2 xil toifani hisobga olgan holda ishlab chiqilgan.
Pedagog kadrlar tayyorlash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yunus Emre nomidagi turk madaniyat markazlari orqali turk tilini oʻqitish sohasidagi oʻqituvchilarga zamonaviy til oʻrgatish texnikasi va materiallarini taqdim etish, oʻqituvchilarni soʻnggi oʻzgarishlar haqida xabardor qilish va yangi yutuqlar bilan boʻlishish, turk tilini chet tili sifatida oʻqitish boʻyicha mushtarak ish olib borish va malakali darajada, chet elda ikki tilli turk bolalarini bilim bilan ta'minlash nazarda tutilgan.Turk o'qituvchilariyanada yanada malakali orqali beriladigan jihozlardan unumli foydalanish va ta'lim standartlarini oshirish maqsadlariga muvofiq davlat maktablari va turli muassasalar, YETKMlardan tashqari, Turk o'qituvchilari va Turkologlarning malakasini oshirish uchun chet elda seminarlar o'tkazilmoqda. Bugungi kunga qadar seminarlar mos ravishda Bryussel, Amman, Qohira, Sarayevo, Buxarest, Prishtina, Prizren, Tehron, Tbilisi, Skopye, Tiran, Ostona va Olmaota shaharlarida oʻtkazildi.
Sertifikat dasturlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turk tilini chet tili sifatida oʻrgatish alohida ixtisoslik sohasi boʻlganligi sababli, bu sohada ish olib boruvchi oʻqituvchilarni zamonaviy xorijiy til yondashuvlari, uslublari va usullari bilan ta’minlash Yunus Emre institutining asosiy maqsadlaridan biridir. Shu nuqtai nazardan, turk tilini chet tili sifatida o'qitish sohasida zarur bo'lgan o'qituvchilarni tayyorlash uchun bunday sertifikat dasturlari muntazam ravishda o'tkaziladi. TÖMER bilan birgalikda tashkil etilgan dasturlarda bo'lajak o'qituvchilarga o'z sohalarida mutaxassis bo'lgan akademiklardan nazariy va amaliy ta'lim olish imkoniyati taklif etiladi.
Ixtiyoriy chet tili[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turkiya davlatining dunyo davlatlari bilan jadal rivojlanayotgan koʻp qirrali aloqalari tufayli xorijda turk tilini oʻrganishga boʻlgan talabning jiddiy ortishi kuzatildi. Yunus Emre instituti bu talablarni qondirish uchun bir tomondan Yunus Emre nomidagi turk madaniyat markazlarini Turk tilini o'rganmoqchi bo'lgan mamlakatlarda foydalanishga topshirayotgan bo'lsa, boshqa tomondan turk tilini ixtiyoriy chet tili sifatida ommaga oʻrgatish ishlariga hissa qoʻshmoqda. Turk tilini ixtiyoriy chet tili sifatida rasmiy oʻquv dasturlariga kiritish boʻyicha olib borilgan ishlar ikki asosiy sarlavha ostida toʻplangan: oʻquv dasturlarini yaratish va boshlangʻich va oʻrta taʼlim uchun turk tilini chet tili sifatida darsliklarini tayyorlash. Ushbu mavzu bo'yicha birinchi darslik materialiga ehtiyoj Bosniya va Gertsegovinada paydo bo'ldi. Bosniya va Gertsegovina ta'lim vazirliklari tomonidan olib borilgan tashabbuslar natijasida turk tili ixtiyoriy chet tili sifatida rasmiy o'quv dasturlariga kiritildi. Darhaqiqat, Bosniya va Gersegovinaning Zenitsa-Doboj, Gersegovina-Neretva va Bosansko-Posavinski kantonlarida taʼlim vazirliklari tomonidan 6-13-sinflargacha turk tilini davlat maktablari va turli muassasalarda ikkinchi tanlov chet tili sifatida oʻqitishga qaror qilindi. 2012-2013 oʻquv yilida Bosniya va Gersegovinada 5332 nafar talaba 50 nafar oʻqituvchidan ixtiyoriy chet tili sifatida turk tilini oʻrganmoqda. Gruziyada turk tili ixtiyoriy ikkinchi chet tili sifatida oʻqitiladi. Hozirda Tbilisidagi 2 ta boshlangʻich maktabda jami 395 nafar oʻquvchi turk tilini oʻrganmoqda. Turk tilining butun mamlakat bo'ylab o'quv dasturiga kiritilishi uchun 2012-yil 23-26-sentyabr kunlari Gruziya Ta'lim Vazirligi bilan o'quv dasturi haqida muzokaralar olib borildi. Dastur tasdiqlangach, Gruziya boshlang'ich maktablarida turkcha darsliklar qo'llanila boshlandi.
Turk yozgi maktabi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yunus Emre instituti tomonidan tashkil etilgan Turk yozgi maktabi 2010-2011-2012 va 2013-yillarda oʻtkazildi. 2010-yilda 8 ta davlatdan 30 nafar, 2011-yilda 23 davlatdan 123 nafar, 2012-yilda 44 davlatdan 244 nafar, 2013-yilda esa 57 davlatdan 268 kishi qatnashdi hamda faol ishtirok etgan talabgorlar “Yozgi maktab” dasturida Yunus Emre Turk madaniyat markazlarida o'tkazilgan turk tili kurslari va turkologiya bo'limlarida o'qishni davom ettirdi. "2013 Turk yozgi maktabi" Yunus Emre instituti va Bosh vazirlik YTB bilan hamkorlikda o'tkazildi. 2014-yilda beshinchi Turkiya yozgi maktab dasturi o'tkaziladi.
Turk yozgi maktabi dasturlari turli mamlakatlardan kelgan mehmonlarimiz ishtirokida o'tkaziladi. Muloqot tili sifatida turkcha qoʻllanilgan bu tashkilotda ular ham turkcha taʼlim olish, balki oʻzlari boʻlgan va tashrif buyurgan shaharlarning koʻzga koʻringan tarixiy va turistik inshootlarini ziyorat qilish va mintaqa madaniyati bilan tanishish imkoniga ega boʻladilar.
Yozgi maktab oʻquvchilari Turkiyaning turli shaharlarida joylashgan Turk oʻquv markazlarida turkcha ta’lim oladi. Talabalar ushbu ta'limdan tashqari, o'zlari yashayotgan shahar va viloyatning madaniyati va tabiati bilan tanishish uchun ekskursiya dasturlarida ham qatnashadilar. Borgan viloyatlardagi toʻy-hashamlar, sayillar, hunarmandchilik kabi tadbirlarda qatnashib, madaniyatni oʻz boshidan oʻtkazish orqali oʻrganish imkoniyatiga ham ega bo'lishadi.
Anadoluning turli shaharlarida davom etayotgan Yozgi maktab dasturining so'nggi qismida mehmonlarimiz ko'plab sivilizatsiyalarga mezbonlik qilgan va imperiyalar poytaxtiga aylangan Istanbulga boradilar. Barcha guruhlar birlashtirilgan Istanbulda ishtirokchilar turli shaharlardagi tajribalarini do'stlari bilan baham ko'rish va Anadolu madaniyati va tarixining barcha ranglarini ko'rish imkoniga ega bo'ladilar.
Topkapi saroyidan Ayasofyaga, Moviy masjiddan Dolmabahchegacha ko'plab muhim joylarni ziyorat qilgan mehmonlar dasturning so'nggi kunida boy madaniy yopilish dasturi bilan yozgi maktabni yakunlab, Turkiya bilan xayrlashdi.
2) Imtihon markazi
Yunus Emre instituti imtihon markazi o'z faoliyatini 2012-yil 3-dekabrda boshladi.
Imtihon markazining vazifalari qatorida; Turk tilini chet tili sifatida oʻrgatish sohasida faoliyat yuritayotgan akademiklar, Yunus Emre instituti Turk madaniyat markazlari va TÖMERlarda faoliyat yuritayotgan turk oʻqituvchilari hamda Yunus Emre instituti turk tilini bilish imtihoniga (TYS) hissa qoʻshgan savol mualliflari uchun malaka oshirish seminarlari va mahorat darslari tashkil etish; Yunus Emre instituti Turk madaniyat markazlarida qoʻllaniladigan kurs, sertifikat va darajani aniqlash imtihonlarini ishlab chiqish; Yunus Emre Instituti Turk tilini bilish imtihonining (TYS) ilmiy standartlarga muvofiq modelini yaratish va ushbu modelga ko'ra boy savollar bazasini tayyorlash va qog'oz va internetga asoslangan TYSni tatbiq etish ishlarini davom ettirish; TYS Savollar Bazasidan foydalanish uchun Yunus Emre instituti bilan hamkorlikda universitetlar uchun infratuzilma ishlarini olib borish; Turkiya universitetlariga xorijdagi talabalar uchun Xorijiy talaba imtihonini (YÖS) amalga oshirishga yordam berish kabi faoliyatlar mavjud.
Imtihon markaziy faoliyati Malaka oshirish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turli mamlakatlardagi taxminan 40 ga yaqin Yunus Emre Instituti Turk madaniyat markazlarida (YEETKM) kurs oxirida o'tkaziladigan kurs va sertifikat imtihonlari uchun doimiy ravishda kerak bo'lgan juda qiziqarli va bilimni tekshiradigan savollar bazasiga ehtiyoj bor. Turk tilini bilish imtihonlari talaba arizasiga qarab o'tkaziladi. Bunday savollar bazasini yaratish faqat turk tilini chet tili sifatida oʻrgatish sohasida ta’lim olgan va bu sohada qoʻllaniladigan imtihonlarni tayyorlashda mahoratga ega boʻlgan mutaxassislar bilan olib borilishi mumkin. Imtihon markazi tegishli akademiklarni Universitetlarning YEETKM va TÖMER sinovlarida ishlovchi turk oʻqituvchilari bilan malaka oshirish seminarlari va mahorat darslarida birlashtirilib, axborot almashish muhitini yaratadi.
Imtihonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kurs va sertifikat uchun imtihonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yunus Emre Instituti Imtihon Markazi Yunus Emre Instituti Turk Ta’lim Markazi (YEETEM) tomonidan Yunus Emre Instituti Turk madaniyat markazlarida (YEETKM) olib borilgan YTP (Yevropa tili portfeli) va turk tili ta’limi o’quv dasturlariga muvofiq kurs va sertifikat imtihon modellarini ishlab chiqadi. Ushbu modellarga ko'ra, YEETKMlarda turk o'qituvchilari tomonidan tayyorlangan imtihonlar Imtihon markazi mutaxassislari tomonidan tekshirilgandan so'ng o'tkaziladi. Markazlarda asosan 36, 72 va 144 soatlik valyuta kurslari qo'llaniladi.
Darajani aniqlash imtihonlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yunus Emre Instituti imtihon markazi tomonidan turk tilini oʻrgangan shaxslarning til darajalari va malakasini aniqlash uchun ishlab chiqilgan Yevropa umumiy tillar boʻyicha maʼlumotnoma doirasida belgilangan malaka sinoviga koʻra A1, A2, B1, B2, C1 darajalarini aniqlash testi (STS) uch bosqichli imtihondir.
Imtihon jami 130 daqiqa davom etadi, birinchi bosqichda oʻqish boʻlimiga 90 daqiqa, ikkinchi bosqichda yozma ifoda boʻlimiga 30 daqiqa, uchinchi bosqichda ogʻzaki ma’ruza boʻlimiga 10 daqiqa vaqt ajratiladi.
TYS (Turk tilini bilish imtihoni ya'ni Türkçe Yeterlik Sınavı)[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turk tilini chet tili sifatida o'rganayotgan shaxslarning tilni bilish darajasini o'lchash uchun Yunus Emre Instituti Tillar uchun umumiy Yevropa ma'lumot doirasida belgilangan malaka ta'riflariga muvofiq Turk tilini bilish darajasini aniqlash imtihoni (TYS) modelini ishlab chiqdi va ushbu imtihonni xalqaro miqyosda amalga oshirish ishi boshlandi. Institut ushbu ilova bilan turk tilini xalqaro miqyosda tan olingan standartlashtirilgan test bilan ta'minlashni va Turkiyaning chet ellik talabalarni qabul qilishni osonlashtiradigan siyosatlarini qo'llab-quvvatlashni maqsad qilgan.
TYS Turkiya universitetlarini xorijlik talabalarning diqqat markazida qilish, bu talabalarning universitetlarimizga qabul qilinishini osonlashtirish, turkiy saviyasini toʻgʻri mezonlar bilan baholash nuqtai nazaridan katta ahamiyatga ega.
Turk tilidan xalqaro miqyosda amal qiladigan standart imtihon bo'lishni maqsad qilgan TYS, turk tilini o'rgatadigan chet eldagi turli muassasalarda o'qitish jarayonida standartlar o'rnatishni maqsad qilgan.
2011-yil 6-oktabrda Oliy taʼlim kengashida imtihonga tayyorgarlik boʻyicha oʻtkazilgan muvofiqlashtirish yigʻilishidan soʻng Anqara, Ege, Gazi, Hacettepe universitetlari TÖMER akademiklari ishtirokida tuzilgan ishchi guruh tomonidan TYS uchun asos dasturi, qoʻllanma va Yunus Emre instituti MEB YEĞİTEK eksperti tomonidan namunaviy savollar tayyorlandi. Yaratilgan savollar tadqiqotchi ekspert tomonidan tekshirildi va tayyor bo'lgan TYSning "Tinglash" matnlari MEB YEĞİTEK studiyalarida professionallar tomonidan ovozlashtirildi.
TYS ning birinchi arizasi 19.10.2012-yilda Tehrondagi YETKM da amalga oshirilgan. Xalqaro miqyosdagi birinchi ariza 2013-yil 24-25may kunlari 10 ta davlatda (Kosovo, Albaniya, Misr, Eron, Ozarbayjon, Yaponiya, Gruziya, Bosniya va Gertsegovina, Belgiya, Qozogʻiston) amalga oshirildi.
TYS yiliga uch marta (yanvar, may va sentyabr oylarida) Imtihon markazi, Yunus Emre instituti, Yunus Emre turk madaniyat markazlari va institut hamkorlik qiladigan muassasa va tashkilotlar tomonidan belgilanadigan kun va vaqtlarda oʻtkaziladi. YETKMlarning so'rovlariga ko'ra, imtihonlar ushbu oylardan tashqarida qo'llanilishi ham mumkin.
Hozirda qogʻozda qoʻllanilayotgan va onlayn imtihonga tayyorgarlik davom etayotgan TYSda nomzodlarning oʻqish, tinglash, yozish va nutq soʻzlash qobiliyatlari darajasi oʻlchanadi.
Imtihon ikki seansda o'tkaziladi. 1-sessiyada o'qish, tinglash va yozish bo'limlari; so`zlash (mustaqil so`zlash va o`zaro so`zlash) qismi ikkinchi mashg`ulotda bajariladi. 1-sessiya; jami 165 daqiqa, o'qish uchun 60, tinglash uchun 45 va yozish uchun 60 daqiqa; Ikkinchi sessiya jami 15 daqiqa, 5 ta mustaqil nutq va 10 ta o'zaro so'zlashuv. Umumiy imtihon vaqti 180 daqiqa davom etadi.
Imtihondagi har bir bosqichdan kamida bittasi Muvaffaqiyat darajasi 50% (12,5 ball) bo'lishi sharti bilan jami 55-70 ball olgan nomzodlarga B2 Turkcha bilim sertifikati, 71-88 ball olgan nomzodlarga C1 va 89-100 ball olgan nomzodlarga C2 beriladi.
TYS mazmunini quyidagi manzilda koʻrish mumkin:
YÖS (xorijiy talabalar imtihonlari ya'ni Yabancı Öğrenci Sınavları)[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chet ellik talaba imtihoni (YÖS) Turkiyadagi oliy taʼlim muassasalarida oʻqishni xohlovchi chet ellik talabalar ushbu oʻquv yurtlariga oʻqishga kirish uchun ariza topshirishda ularning natijalaridan foydalanishlari mumkin boʻlgan imtihondir. Ushbu imtihon 2010-yilgacha Talabalarni Tanlash va Joylashtirish Markazi (ÖSYM) tomonidan o'tkazildi. O'sha yili qabul qilingan qarorlar bilan endi Turkiya universitetlari chet ellik talabalar uchun imtihonni tashkil qiladi degan xulosaga kelindi.
YEE Imtihon Markazi Institut bilan shartnoma tuzgan muassasalar tomonidan chet elda o'tkaziladigan chet ellik talabalar imtihonlarini muvofiqlashtirish orqali imtihonlarning tegishli sharoitlarda o'tkazilishiga hissa qo'shadi.
3) Madaniyat va san'at bo'yicha koordinator
Yunus Emre instituti xorijdagi Yunus Emre turk madaniyat markazlari orqali Turk madaniyati va sanʼatining eng yaxshi namunalarini dunyoga targʻib etib, madaniy oʻzaro muloqot almashishga hissa qoʻshmoqda.
Musiqa, zamonaviy va klassik turk hunarmandchiligi, teatr, kino, fotografiya, adabiyot, turk oshxonasi va boshqalar shular jumlasdandir. Turkiyaning boy madaniy merosini turli sohalarda baham ko'rish maqsadida konsertlar, ko'rgazmalar, mahorat darslari, sahna ko'rinishlari, film namoyishlari, ilmiy uchrashuvlar, intellektual uchrashuvlar, san'at kurslari va shunga o'xshash ko'plab tadbirlar tashkil etadi.
Nafaqat Yunus Emre nomidagi turk madaniyat markazlari joylashgan mamlakatlarda, balki dunyoning koʻplab davlatlarida milliy va xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikda yarmarkalar, festivallar tashkillashtiriladi.
Madaniyat va sanʼat koordinatori tomonidan amalga oshirilayotgan loyiha va tadbirlar bilan Turk madaniyati jahon madaniyatlari bilan yuzlashmoqda, jamiyatlar oʻrtasida hamkorlikda doʻstlik koʻpriklari barpo etilmoqda.
4) Turkologiya koordinatorligi
Turkologiya loyihasi 1999-yilda Turkiya hamkorlik va taraqqiyot boshqarmasi [[(TIKA) http://www.tika.gov.tr/tr%7C(TİKA)%5Bölü/kırik+linkantime%5D ]] tomonidan 1999-yilda tashkil etilgan. U birinchi marta 2000-2001 oʻquv yilida boshlangan va amaliyotga tatbiq etilgan. Loyiha 2011-yil 20-sentyabrda imzolangan protokol bilan Yunus Emre institutiga topshirildi.
Turkologiya loyihasining maqsadi Turkiyaning boshqa davlatlar bilan do'stligini rivojlantirish va madaniy almashinuvni amalga oshirish; Turk tili, adabiyoti, madaniyati va san'ati sohalarida ta'lim olishni xohlovchilarga xorijda xizmat ko'rsatish, dunyo manfaati uchun mamlakatda va chet elda tegishli ma'lumot va hujjatlarni taqdim etish, bo'limlarning ta'limini davom ettirish. turkologiya/turk tili va adabiyoti kafedralariga xorijda turk tili va adabiyoti ta’limini rivojlantirish, turk madaniyati va Turkiyani xorijda targʻib qilish ko'zda tutiladi. Loyiha doirasida 37 davlatdagi 58 ta universitet bilan “Turkologiya loyihasi hamkorlik protokoli” imzolandi va bu raqam kundan kunga ortib bormoqda.
Protokollar imzolangan universitetlarni qo'llab-quvvatlash Turkologiya loyihasi doirasida hamkorlik protokollari imzolangan xorijdagi universitetlarning Turkologiya/Turk tili va adabiyoti boʻlimlariga quyidagi yordamlar koʻrsatiladi:
O'qitish metodini baholanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Loyiha doirasida Turkiyadagi universitetlarning Turk tili va adabiyoti/Turk tili va adabiyoti ta’limi/Turk tili va adabiyoti ta’limi/Turk ta’limi/zamonaviy turk lahjalari bo’limlarida faoliyat yuritayotgan o’qituvchilar, Institut bilan hamkorlik protokoli imzolagan xorijdagi universitetlar Turkologiya/Turk tili va adabiyoti bo’limlarida va universitet ichida Turk tili kurslarida 10 oy davomida ishtirok etadilar.2013-2014 oʻquv yilida 26 davlatdagi 32 ta universitetga 49 nafar oʻqituvchi biriktirildi.
Kitob manbasiga tayangan holda[tahrir | manbasini tahrirlash]
Loyiha doirasida hamkorlik protokollari imzolangan xorijdagi universitetlarning Turkologiya/Turk tili va adabiyoti bo’limlarining kitob manbalariga bo’lgan ehtiyoji qondirilmoqda.
Ziraat banki koʻmagida amalga oshirilayotgan “Turkiyaning 100 kutubxonasi” loyihasi doirasida turk adabiyoti sohasida kattalar va bolalarga moʻljallangan klassik asarlar hamda Turkiya haqida (Turk tarixi, madaniyati, sanʼati, adabiyoti, oshxonasi, turizmi, siyosat, iqtisod, shaharlarni targ'ib qilish, Turkiyaga sarmoya kiritish, ta'lim imkoniyatlari, madaniy diplomatiya va boshqalar) 2000 ga yaqin kitoblarni o'z ichiga olgan kutubxonalar tashkil etilgan bo'lib, ular tadqiqot uchun asosiy manba sifatida qabul qilinadi.
Turk yozgi maktabi dasturi[tahrir | manbasini tahrirlash]
YTB (Xorijdagi Turklar va Qardosh Jamiyatlar Raisligi) bilan hamkorlikda oʻtkazilayotgan “Turk yozgi maktabi” dasturi doirasida Turkiyaga olib kelingan bilimli talabalar har yili yozda turk tilini mashq qilish, turk madaniyati, sanʼati va tarixini koʻrish imkoniga ega boʻladilar. Talabalar turli shaharlardagi universitetlarda o'z sohalarida mutaxassis bo'lgan akademiklardan saboq olishadi.
Turkologlarni qo'llab-quvvatlash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Institut loyiha doirasida protokollari imzolangan xorijdagi universitetlarning turk tili va adabiyoti/turkologiya boʻlimlarida faoliyat yuritayotgan turkologlarga tadqiqot, seminar, konferensiya, simpozium va seminarlar kabi ilmiy faoliyatni qoʻllab-quvvatlashga doir ishlar amalga oshirilmoqda.
Xorijda hamkorlik protokollari imzolangan universitet a'zosi Turkologlarning Turk tili, adabiyoti, tarixi, san'ati va madaniyatini targ'ib qilish va o'qitishga qaratilgan loyihalari qo'llab-quvvatlamoqda.
Turkologiya talabalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ragʻbatlantiruvchi stipendiyalar Yunus Emre Institutining Turk madaniyat markazlari joylashgan va protokollar imzolangan mamlakatlardagi universitetlarning Turkologiya/Turk tili va adabiyoti boʻlimlarida tahsil olgan bilimli (ma’lum sonli) talabalarga ta’lim davri davomida beriladi.
Yosh turkologlarga qoʻshgan hissasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turkologiya boʻlimiga ega xorijiy universitetlarning Turkologiya/Turk tili va adabiyoti boʻlimlarida mahalliy akademik kadrlar ehtiyojlarini qondirish maqsadida YTB ([[[[Xorijdagi Turklar va Qarindosh Jamiyatlar Raisi] http://www.ytb. gov.tr/%7CYurt Dışı%5Bölü/kırik+] link%5D Turklar va Qarindosh Jamiyatlar Prezidentligi]]) “Yunus Emre Turk tili stipendiyalari” doirasida Turkiyada aspirantura/doktorantura ta’limini olish imkoniyati ham mavjud.
Turk va turk madaniyati bilan tanishtirish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xorijda hamkorlik protokollari imzolangan universitetlarning Turkologiya/Turk tili va adabiyoti boʻlimlarida Turk tili, adabiyoti, tarixi, san’ati va madaniyatini targʻib qilish va ularga boʻlgan qiziqishni oshirish maqsadida tashkil etilgan tadbirlarga yordam beriladi. Shu nuqtai nazardan, tegishli mamlakatlarda “Turk tili va madaniyati haftaligi”ni tashkil etish ham ko'zda tutilgan.
Kutubxona va hujjatlar boshqarmasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kutubxona va hujjatlashtirish boshqarmasi; U Yunus Emre institutida, madaniyat markazlarida tashkil etilgan kutubxonalarda obuna va kitob kuzatuvi tizimining bajarilishini ta’minlaydi. Kutubxonalarni kitob, jurnal, gazeta, CD/DVD kabi materiallar bilan boyitish, aʼzolar sonini koʻpaytirish, kitobxonlik maydonlarini yaratish, shuningdek, kitobxonlarning onlayn maʼlumotlar bazalaridan foydalanishi, jurnallar, Internetdan ilmiy maqsadlarda foydalanish va kutubxona katalogini skanerlash, obuna boʻlgan kitoblardan foydalanishi boʻyicha tadqiqotlar olib boradi. Shuningdek, u institutning institutsional arxivini boshqaradi.
Manba
Havolalar
uz.wikipedia.org