Vilhena saroyi
Vilhena saroyi (Maltese; italyancha: Palazzo Vilhena), shuningdek,
Magisterial saroyi (Maltese) nomi bilan ham tanilgan) va
Palazzo Pretorio — Maltaning Mdina shahridagi fransuz saroyi. Bu saroy usta Antonio Manoel de Vilhena sharafiga nomlangan. U 1726—1728-yillar oraligʻida fransuz meʼmori Sharl Fransua de Mondionning loyihalari boʻyicha Università yigʻilish joyida qurilgan. Saroy XIX—XX asrlarda kasalxona sifatida foydalanilgan va 1909-yildan keyin u
Connaught kasalxonasi sifatida tanilgan. 1973-yildan beri u Maltaning tabiiy tarix milliy muzeyi sifatida jamoatchilikka ochiq.
Tarixi
Qurilishi
Taxminan VIII asrda bu joyda Vizantiya qal’asi qurilgan va oʻrta asrlarda u Castellu di la Chitati deb nomlanuvchi qal’aga aylangan. Qal’aning ichki devorlari XV asrda buzib tashlangan, qolgan qismi esa 1530-yillarda buyuk usta Filipp Villiers de L’Isle-Adam tomonidan saroy sifatida qurilgan. Saroy Palazzo Giuratale deb nomlangan va unda Università deb nomlanuvchi fuqarolik maʼmuriy kengashi joylashgan edi. Struktura 1693-yilda Sitsiliyadagi zilzila natijasida vayron boʻlgan.
1722-yil 3-noyabrda yangi saylangan grossmeyster Antonio Manoel de Vilhena Mdinani saroyni qayta tiklash va taʼmirlash toʻgʻrisida buyruq chiqardi. Università yigʻilish joyi buzilganidan keyin uni joylashtirish uchun yangi Banca Giuratale qurilgan.
Vilhenaning yangi saroyining qurilishi 1726-yilda boshlangan va ikki yildan soʻng 1728-yilda qurib bitkazilgan. Bino Charlz Fransua de Mondion tomonidan Parij mehmonxona saroylarida mashhur boʻlgan fransuz barokko uslubida ishlab chiqilgan va u Maltalik kapomastro Petruzzo Debono nazorati ostida qurilgan.
Kasalxona
Saroy 1837-yilda vabo epidemiyasi vaqtida vaqtinchalik kasalxona vazifasini bajargan.
1860-yil 12-iyunda saroy ingliz harbiylari tomonidan sanatoriyga aylantirildi. Saroy yiliga 160 funt sterlingga ijaraga olingan, binoni kasalxonaga aylantirish esa 1000 funt sterlingdan kamroq turardi. Kasalxona 1890-yilda vaqtincha yopildi va u qisqa vaqt kazarma sifatida xizmat qildi. Tez orada saroy qayta ochildi va nihoyat 1907-yilda yopildi.
Saroy qirol Edvard VII tomonidan 1909-yil 22-aprelda sil kasalligi bilan ogʻrigan bemorlar uchun shifoxona sifatida qayta ochilgan. Bu kasalxonaga yangi asbob-uskunalar sotib olish uchun 800 funt sterling xayriya qilgan shahzoda Artur, Konnaught gersogi va Strathern nomidan Connaught kasalxonasi sifatida tanilgan. Kasalxona 1956-yilda yopildi.
Muzey
Saroy 1973-yil 22-iyunda Milliy tabiiy tarix muzeyi sifatida ochilgan. Muzey kolleksiyasida oʻsimlik va fauna namunalari, qazilma qoldiqlari, toshlar, minerallar mavjud.
Saroyning oldingi hovlisi 2000-yillarning boshlarida taxminan 46 000 Lm xarajat evaziga tiklangan. U 2002-yil iyul oyida Malta prezidenti Gido de Marko tomonidan ochilgan.
Bino 1925-yilgi qadimiy ashyolar roʻyxatiga kiritilgan Hozirda u 1-darajali milliy yodgorlik hisoblanadi va u Malta orollari madaniy boyliklari milliy inventarizatsiyasiga kiritilgan.
Arxitekturasi
Vilhena saroyida katta binolar boʻlib, u „ fransuz barokkosining ajoyib namunasi“ hisoblanadi. U shaklidagi old hovliga ega va unda tuzilishga kiritilgan XVI asr saroyining baʼzi qoldiqlari boʻlishi mumkin. Old hovliga Vilhenaning gerbi bilan bezatilgan darvoza orqali chiqiladi. Saroyning markaziy jabhasida Korinf ustunlari bilan qoplangan va De Vilhenaning bronza relyefi va boshqa gerb bilan bezatilgan bezakli asosiy eshik mavjud.
Saroyning ichki qismi tartibsiz loyihalashtirilgan boʻlib, tashqi koʻrinishning muvozanati bilan keskin farq qiladi. Binoda ichki hovli ham mavjud.
Qoʻshimcha oʻqish
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org