Vasily Aleksandrovich Arkhipov (ruscha: Василий Александрович Архипов, 1926-yil 30-yanvar — 1998-yil 19-avgust) Karib inqirozi davrida dengiz zobiti, vitse-admiral. K-19 suv osti kemasi ekipajini yadroviy halokatdan qutqarish, SSSR davlat chegaralarini himoya qilish boʻyicha fidokorona qarorlari, SSSR suv osti flotida xizmat qilish paytida aniq va qatʼiy harakatlari bilan tanilgan.

Shuningdek, B-59 suv osti kemasida yadro qurolini uchirishga qarshi chiqib katta yoʻqtishlarga olib kelishi mumkin boʻlgan yadro va uchinchi jahon urushini oldini olib qolgan.
1962-yil 27-oktyabrda Kubada boʻlayotgan Karib inqirozi paytida Amerika Qoʻshma Shtatlari dengiz flotining 11 dona vayron qiluvchi va USS Randolph samolyot tashuvchisi Kuba yaqinidagi dizel dvigatelli, yadro quroliga ega Foxtrot-class B-59 suv osti kemasini taʼqib qilar edi. Flot ochiq dengizda boʻlishiga qaramay, Amerika Qoʻshma Shtatlari dengiz floti suv osti kemasini aniqlash va suv yuzasiga chiqishga majburlash uchun signal zaryadlarini yubora boshladi.

Bu vaqtga kelib, bir necha kun davomida Moskvadan hech qanday xabar yoʻq edi va B-59 ekipaji ilgari AQSh fuqarolik radiosi eshittirishlarini qabul qilgan boʻlsa-da, suv osti kemasi har qanday radio trafigini kuzatish uchun juda chuqur edi hamda Amerika taʼqibchilaridan yashirinish bilan band edi. Bortdagilar urush boshlanganmi yoki yoʻqligini bilishmagan[9][10]. Suv osti kemasi kapitani Valentin Grigoryevich Savitsky urush allaqachon boshlangan boʻlishi mumkin deb qaror qildi va yadroviy torpedani uchirishni xohladi.

„Maxsus qurol“ bilan qurollangan boshqa sovet suv osti kemalaridan farqli oʻlaroq, faqat kapitan va ofitser yadroviy qurolni uchirishga ruxsat berishlari kerak edi, buning oʻrniga B-59 bortidagi barcha uch zobitning ruxsati kerak edi. B-59 suv osti kemasida bu odamlar komandir Valentin Savitsky, komandirning siyosiy ishlar boʻyicha oʻrinbosari Ivan Semyonovich Maslennikov va suv osti brigadasi shtab boshligʻi, 2-darajali komandir Vasily Arkhipov edi. Ularning uchtasi oʻrtasida janjal chiqdi chunki faqat Arkhipov yadro qurolini uchirilishiga qarshi edi.

Arkhipov B-59ning ikkinchi darajali komandir boʻlsa-da, u B-4, B-36 va B-130 ni oʻz ichiga olgan butun suv osti flotining komandiri ham edi[13]. Muallif Edward Wilsonning soʻzlariga koʻra, Arkhipovning oʻtgan yilgi K-19 hodisasida oʻzining jasoratli xatti-harakati tufayli erishgan obroʻsi torpedani ishga tushirish boʻyicha bahslarda katta rol oʻynagan[11]. Oxir-oqibat, Arkhipov Savitskyni Moskvaning buyrugʻini kutishga koʻndirdi va uning bu harakati yadro quroli otilishi bilan yuzaga kelishi mumkin boʻlgan yadro urushining oldini oldi[14]. B-59 batareyalari juda kam ishlagan va konditsioner ishlamay qolgan, bu esa haddan tashqari issiqlikni keltirib chiqargan va suv osti kemasi ichida yuqori darajadagi karbonat angidrid hosil boʻlishiga hamda aloqa bilan bir qancha muammolarni kelib chiqishiga olib kelgan. Bu hodisa AQSh harbiy kemalari ularni taʼqib qilayotgan paytda yuzaga chiqqandi. Birmuncha muddatdan soʻng ular AQSh harbiy floti bilan aloqa oʻrnatishdi va muhokamadan soʻng, B-59 rus floti tomonidan Sovet Ittifoqiga qaytishni buyurdi.

1997-yilda Arkhipov suv osti kemasi suv yuzasiga chiqqandan soʻng Amerika samolyotlari tomonidan ogohlantiruvchi oʻqlar bilan oʻqqa tutilganini yozgan edi:

„Samolyot oʻt ochishidan 1-3 soniya oldin odamlarni koʻr qiladigan darajada kuchli projektorlarni yoqildi va qayta koʻrishni boshlaganimizda samolyot kema boʻylab va yon tomondan ogohlantiruvchi oʻt ochayotgani maʼlum boʻldi. Keyin shunga oʻxshash harakatlar takrorlandi (jami 12 ta havo parvozi boʻlgan)."

— Vasily Arkhipov