Van I

Van I (xitoycha: 王毅; 1953-yil 19-oktabrda tugʻilgan) — yuqori martabali xitoylik diplomat va siyosatchi. U ilgari Xitoy tashqIqtisod magistri
ichki ishlar vaziri oʻrinbosari, Yaponiyadagi elchi va Tayvan ishlari boʻyicha idora direktori lavozimlarida ishlagan. U 2013-yil martidan to 2022-yil 30-dekabrgacha XXR Tashqi ishlar vaziri boʻlib ishlagan. 2018-yilning martidan esa Davlat maslahatchisi hisoblanadi.

Shaxsiy hayoti

Van Pekinda tugʻilgan. 1969-yil sentabr oyida oʻrta maktabni tugatgandan soʻng, Shimoliy-Sharqiy Xitoyga yuborildi. Keyinchalik u Heilongjiang provinsiyasidagi Shimoliy-Sharqiy Qurilish Armiyasi Korpusida sakkiz yil xizmat qildi.

1977-yil dekabr oyida Van Pekinga qaytib keladi va oʻsha yili Pekin xalqaro tadqiqotlar universitetining Osiyo va Afrika tillari boʻlimiga oʻqishga kirib, yapon tilini oʻrganadi va 1982-yil fevral oyida bakalavriat darajasida tamomlaydi. Ma'lumki, u ingliz va yapon tillarida ravon soʻzlashadi.

Karyera

Ilk yillari

Universitetni tugatgach, Van qaynotasi tomonidan Tashqi ishlar vazirligining Osiyo boʻlimiga yuborilgan va u erda diplomat sifatida faoliyatini boshlagan. 1989-yil sentabr oyida Xitoyning Yaponiyadagi elchixonasiga yuboriladi va u yerda besh yil xizmat qiladi. 1994-yil mart oyida Xitoyga qaytib kelganida, Van tashqi ishlar vazirligining Osiyo boʻlimi boshligʻining oʻrinbosari etib tayinlanadi va keyingi yili boʻlim boshligʻi lavozimiga koʻtariladi. 1997-yil avgustdan 1998-yil fevralgacha Van Jorjtaun universitetining Tashqi aloqalar institutida taklif etilgan ilmiy xodimi edi (Amerika Qoʻshma Shtatlar)). U yerdanqaytganidan koʻp oʻtmay, u vazir yordamchisi va siyosiy tadqiqotlar boʻlimi direktori lavozimiga koʻtarildi. 1999-yil sentabr oyidan boshlab, Van Xitoy Tashqi aloqalar universitetida xalqaro munosabatlar boʻyicha tahsil oldi va doktorlik darajasini oldi. 2001-yil fevral oyida Van tashqi ishlar vazirining Osiyo masalalari boʻyicha oʻrinbosari lavozimiga koʻtarildi. Oʻshanda u vazirning eng yosh oʻrinbosari edi.

2004-yil sentabr oyida Van Xitoyning Yaponiyadagi elchisi etib tayinlandi. U bu lavozimda 2007-yilning sentabrigacha ishlagan. 2008-yil iyun oyida Van Chen Yunlin oʻrniga Xitoy Davlat kengashining Tayvan ishlari boʻlimi direktori lavozimini egalladi.

Tashqi ishlar vaziri

Tayinlov
2013-yil 16-martda Van I Kompartiya tomonidan tasdiqlanganidan keyin tashqi ishlar vaziri etib tayinlandi.

Yaqin Sharq vositachiligi
Van 2013-yil dekabr oyida Isroil va Falastinga tashrif buyurish uchun Yaqin Sharqqa muhim davlat tashrifini boshladi. U har ikki davlat rahbarlari bilan Eron bilan yadroviy kelishuvning ahamiyati va davom etgan tinchlik muzokaralarining ahamiyatini muhokama qilib, “Urush muammolarni hal qilmaydi. Zo'ravonlik nafratni oshiradi. Tinchlik muzokaralari toʻgʻri va yagona yoʻldir” deb aytdi. 2017-yil noyabr oyida u Suriyadagi vaziyatni yaxshilash uchun 3 yoʻlini (terrorizmga qarshi kurash, muzokaralar va qayta qurish) borligini aytdi.

Van Amerika boshchiligidagi NATO kuchlarini Afgʻonistondan olib chiqish tezligi va vaqtini tanqid qilib, ularni “masʼuliyatli va tartibli” olib chiqishga chaqirdi.

Xitoy-Somali sammiti
2014-yil iyun oyida Pekinda boʻlib oʻtgan Xitoy-Arab sammiti chogʻida tashqi ishlar vaziri Van somalilik hamkasbi Abdurahman Duale Beyl bilan uchrashib, Xitoy va Somali oʻrtasidagi ikki tomonlama hamkorlikni muhokama qildi. Xitoy tashqi ishlar vazirligi markazida boʻlib oʻtgan uchrashuvda savdo, xavfsizlik va qayta qurish masalalari muhokama qilindi. Muhokama qilingan masalalar orasida Somalida amalga oshirilayotgan Xitoyning turli rivojlanish loyihalari ham bor edi. Beyl, shuningdek, Xitoy hukumati Somaliga yangi ish oʻrinlari yaratishga xizmat qiladigan qoʻllab-quvvatlashni kengaytirishi kerakligini ta'kidladi. Bundan tashqari, Van Somali federal hukumatini tinchlik oʻrnatish borasidagi sa'y-harakatlarini maqtadi. Shuningdek, u ikkala hudud oʻrtasidagi tarixiy yaqin diplomatik aloqalarni yana bir bor tasdiqlab, 1960-yilda Xitoy yangi paydo boʻlgan Somali Respublikasini tan olganini va XXR hukumatiga Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashida mavqega ega boʻlishga yordam bergan Somalining keyingi kampaniyasini esga oldi.

Sharqiy Osiyo
2018-yilning 15-aprel kuni kechqurun Vanni yaponiyalik hamkasbi Taro Kono qabul qildi, bu Xitoy tashqi ishlar vazirining 2009-yil noyabridan beri Yaponiyaga qilgan birinchi rasmiy tashrifi boʻldi.

Kanadalik jurnalist voqeasi
2016-yil 1-iyun kuni Ottavada Kanada tashqi ishlar vaziri Stefan Dion bilan qoʻshma matbuot anjumani chogʻida Van IPolitics onlayn axborot saytining kanadalik muxbiri Amanda Konnoliga Xitoydagi inson huquqlari bilan bogʻliq savolga javob berdi va shunday dedi: “Sizning savolingiz toʻliq edi. Xitoyga nisbatan noto'g'ri qarash va qayerdan kelganini bilmayman. Bu men uchun mutlaqo qabul qilinishi mumkin emas".

Shinjonni qayta tarbiyalash lagerlari
Van I, dunyo Shinjondagi qayta oʻqitish lagerlari haqidagi "g'iybatlarga" e'tibor bermaslik kerakligini aytdi. 2021-yil mart oyida Vang shunday dedi: “Biz koʻproq odamlarni Shinjonga tashrif buyurishlarini xush koʻramiz – koʻrish – ishonishdir. Bu mish-mishlarni rad etishning eng yaxshi usuli." Biroq, BBC jurnalistlari nomaʻlum mashinalar ortidan taqib qilgani, restoran va doʻkonlardan quvilgani va Shinjondan reportaj tayyorlamoqchi boʻlganida kadrlarni oʻchirishga majbur qilinganini xabar qilgan.

COVID-19
Xabar qilinishicha, Vanning 2020-yil avgust oyida Norvegiyaga tashrifi chogʻida u Xitoy virus borligi haqida Jahon sogʻliqni saqlash tashkilotiga birinchi boʻlib xabar bergan boʻlsa-da, “bu virus Xitoyda paydo boʻlgan degani emas. Oxirgi oylar davomida biz virus dunyoning turli burchaklarida paydo boʻlganligi va Xitoydan koʻra ertaroq paydo boʻlgan boʻlishi mumkinligi haqidagi xabarlarni koʻrdik”

AQSh sanksiyalari
2021-yil 22-fevralda Van I AQSh prezidenti Jo Bayden maʼmuriyatini oʻzidan oldingi prezident Donald Tramp tomonidan savdo va odamlar oʻrtasidagi aloqalarga qoʻyilgan sanksiyalarni bekor qilishga chaqirdi. AQSh-Xitoy munosabatlariga bagʻishlangan TIV forumida u AQSh "Xitoyning ichki ishlariga aralashmasligi kerak" dedi.

Gong Kong
2021-yilning mart oyida Van Gong Kongni faqat “vatanparvarlar” boshqarishi haqidagi qarorni qoʻllab-quvvatlab, “Gong Kongni sevish va vatanni sevish izchil talablardir... Gong Kpong [topshirish] dan beri oʻtgan 24 yil ichida hech kimning ahamiyati yoʻqligini taʻkidladi. [SARning] demokratiyasi, farovonligi va barqarorligi haqida" hech kim Markaziy hukumatdan koʻra koʻproq qaygʻurmagan.

Davlat maslahatchisi

2018-yil mart oyida Van Davlat maslahatchisi etib tayinlandi.

Internetdagi mashhurlik

2016-yil iyul oyida Van Xitoyning Sina Weibo mikro-blogida internetdagi mashhur insonga aylandi. Weiboʻda Vanga bagʻishlangan fan-klub 130 000 dan ortiq obunachiga ega.

Britaniyaning Reuters axborot agentligining izoh berishicha, Xitoy Janubiy Xitoy dengizida tobora tajovuzkor boʻlib, tashqi ishlar vaziri Van Ining soʻnggi bayonotlari "konfutsiylik qadriyatlarini rad etgani"ni aytdi: "Menga tegishli bo'lgan narsani olish g'ayriinsoniydir" boshqalarni oʻzinikidek, qoʻshnilarning qonuniy hududini oʻzlashtirib olish uchun "o'rtoqlar va aka-uka" sodiqlik va noshukurlikdir, qoʻshni EEZga neft platformasi va harbiy kemalar yuborish hurmatsizlikdir, tinchlik haqida gapirib, lekin doimo urush va bosqinchilik holatida harakat qilish vafosizlikdir, hududiy kengayish ambitsiyalarini oqlash uchun yolgʻon, yolgʻon soʻzlar, sofizm, boʻrttirib koʻrsatish aqlsizlikdir”.

2022-yil 30-dekabrda XXR Tashqi ishlar vaziri lavozimidan ozod etilgan.

Yana qarang

Havolalar

Andoza:S-govAndoza:S-dip

uz.wikipedia.org