Usein Balich

Usein Veli Balich (1884-yil, Korbek, Tavrid viloyati – 1939-yil, Chinoz, Toshkent viloyati) – qrim tatar oʻqituvchisi, jamoat arbobi. Qrim Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi Maorif xalq komissari (1924–1928).

Hayoti

Usein Veli Belich 1884-yilda Tavrid viloyatida tugʻilgan.

U 1897–1902-yillarda Simferopol tatar oʻqituvchilar seminariyasida tahsil olgan. 1903–1907-yillarda Alushta va Simeiz shaharlarida oʻqituvchi boʻlib ishlagan. 1905-yilda inqilobiy harakatda qatnashgani uchun hibsga olingan. 1907-yilda esa Qrimdan tashqariga surgun qilingan. U Turkiyada uch oy yurib qaytgach, Baxchisaroy shahar hokimiyatida ishlagan.

Usein Belich 1917-yil aprel oyida Yaltaga koʻchib oʻtgan va u yerda xalq taʼlimi boʻlimi boshligʻi etib saylangan. 1918–1919-yillarda Qurultay hukumati Moliya komissiyasining instruktori boʻlgan. Sovet hokimiyati oʻrnatilgandan soʻng xalq taʼlimi organlarida ishlagan. 1921-yilda Qrim Revkomining aʼzosi hamda Qrim Xalq Maorif Komissarligi boshligʻi boʻlgan. 1922–1923-yillarda Moskva shahrida Krasnodar Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasining RSFSR Xalq Komissarligidagi vakili etib saylangan.

Qrimga qaytgach, Krasnodar Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi Markaziy Ijroiya Qoʻmitasi raisining oʻrinbosari boʻlgan. 1924-yildan boshlab Qrim xalq taʼlimi komissari sifatida ishlagan. U qrim-tatar tilida maktab taʼlimini rivojlantirish uchun kurashgan. 1928-yilda hibsga olinganidan soʻng, oʻz lavozimidan boʻshatilgan va partiyadan chiqarib yuborilgan. 1929-yilda 3 yilga (1,5 yil oʻtagan), 1930-yilda esa ikkinchi marta qamoqqa olinib, 10 yilga ozodlikdan mahrum qilingan. Jazoni Solovki orollaridagi qamoqxonada oʻtagan. Tasdiqlanmagan maʼlumotlarga koʻra, Usein Belich 1939-yilda ozod qilingan hamda Oʻzbekistonda yashay boshlagan.

Usein Belich 1939-yilda Toshkent viloyatida vafot etgan.

Manbalar

uz.wikipedia.org