Urxon

Birinchi Oʻrxon , baʼzi manbalarda Urxon (usm. أورخان غازي
, turkcha: Orhan Gazi, Birinci Orhan; 1281-1362) — Usmonli beyligining 1323—1362 yillardagi ikkinchi begi boʻlgan.. Usmon bey va Rabia Bala Malhun Hatunning oʻgʻli boʻlib, Söğütda tugʻilgan. Hukmronligining dastlabki bosqichlarida Oʻrxon oʻz kuchini shimoli-gʻarbiy Anadoluning katta qismini zabt etishga qaratdi. Bu hududlarning aksariyati Vizantiya hukmronligi ostida edi va u Pelekanonda Vizantiya imperatori Andronikos Palaiologosga qarshi birinchi jangida gʻalaba qozondi. Oʻrxon Baliqesirdagi Karasidlar va Anqaradagi Ahiylar yerlarini ham egallagan. Toʻqqiz yoshli Vizantiya imperatori Ioann V taxtga chiqishi bilan bogʻliq bir qator fuqarolar urushlari Oʻrxonga katta foyda keltirdi. Usmonli jangchilarini imperator raqib kuchlariga qarshi ishlatib, ularga Frakiyani talon-toroj qilishga imkon berdi. 1352-1357 yillardagi Vizantiya fuqarolar urushida Kantakuzenos Usmonli qoʻshinlarini Ioann V ga qarshi ishlatib, ularga 1352-yillarda Chimpedagi Yevropa qalʼasidan foydalanishga ruxsat berdi. Ikki yil oʻtgach, Gallipolini (zamonaviy Gelibolu) kuchli zilzila vayron qildi, shundan soʻng Oʻrxonning oʻgʻli Sulaymon posho shaharni egallab oldi va Usmonlilarga Yevropaga chiqish uchun mustahkam koʻprik boʻldi. Musulmon olimi Ibn Battutaning taʼkidlashicha, Oʻrxon „turk podshohlarining eng ulugʻi, boyliklari, yerlari va harbiy kuchlari jihatidan eng boyi“ edi.

Manbalar

uz.wikipedia.org