Ursula K. Le Guin
Ursula Kryober Le Guin (inglizcha: Ursula Kroeber Le Guin , AQSh: /ˈɜːrsələ ˈkroʊbər lə ˈɡwɪn/ 21-oktyabr 1929-yil, Berkli, AQSH — 22-yanvar 2018-yil, Portlend, AQSH) — amerikalik yozuvchi va adabiyot tanqidchisi.
Le Guin — romanlar, sheʼrlar, bolalar kitoblari muallifi va publitsist. U ilmiy-fantastik va fantastik romanlar va qisqa hikoyalar muallifi sifatida tanilgan. Le Guinning kitoblari madaniyatlararo oʻzaro taʼsir va mojaro, daosizm, anarxizm va kommunizm, feminizm, psixologik va ijtimoiy mavzularga qiziqish bilan ajralib turadi. U ilmiy fantastika va fantaziya („Hyugo“, „Nebula“, „Lokus“) sohasidagi bir nechta eng yuqori mukofotlarga sazovor boʻlgan eng nufuzli ilmiy fantastika mualliflaridan biri edi.
Biografiya
1929-yil 21-oktyabrda Kaliforniyaning Berkli shahrida mashhur antropolog Alfred Krober va yozuvchi Teodora Krakau oilasida tugʻilgan . Ursula va uning uchta ukasi Klifton, Teodor va Karl Krober koʻp kitob oʻqishgan va ota-onalarining doʻstlari, jumladan, amerikalik tub aholi va Robert Oppengeymerdan taʼsirlangan. Keyinchalik Le Guin Oppengeymer obrazidan " Mulksizlar " qahramoni fizik Shevek uchun asos qilib olgan. Ursula oilasi oʻquv yili davomida Berklida yashagan va yozda ular Napa vodiysidagi „Kishamish“ mulkiga joʻnab ketishgan . Le Guin mulkni „eski, vayronaga aylangan ferma… [va] olimlar, yozuvchilar, talabalar va Kaliforniya hindulari yigʻiladigan joy“ deb taʼriflagan. … Men juda koʻp qiziqarli, kattalar suhbatlarini eshitdim" . U sheʼriyat va biologiyaga qiziqardi, lekin matematika unga qiyin edi .
Keyinchalik Le Guin uni tarbiyalashning osonligi va baxtidan minnatdorligini aytdii . Atrof-muhit uning adabiyotga qiziqishiga hissa qoʻshdi va u oʻzining birinchi fantastik hikoyasini 9 yoshida yozdi, oʻzining birinchi ilmiy-fantastik hikoyasini esa 11 yoshida yozdi va uni nashr etish uchun "Astounding Science Fiction " jurnaliga yubordi, ammo jurnal chop etishni rad etib, uni qaytarib berdi. .
Ursula Berkli oʻrta maktabiga qatnagan . U Garvard universitetidagi Redkliff kollejida va magistraturani o‘rta asr roman adabiyotiga ixtisoslashgan Kolumbiya universitetida o‘qigan. 1951 yilda u Phi Beta Kappa jamiyatida fransuz va italyan Uygʻonish davri adabiyoti boʻyicha sanʼat bakalavri, 1952 yilda esa sanʼat magistri darajasini oldi. Shundan soʻng u dissertatsiya ustida ishlay boshladi va 1953-1954 yillarda Fransiyada oʻqish uchun Fulbrayt grantini oldi .
„Qvin Meri“ kemasida Fransiyaga safari chogʻida u kelib chiqishi fransuz amerikalik tarixchi Jorjiya shtatidan boʻlgan Charlz Le Guin bilan uchrashdi . 1953-yil dekabrda ular Parijda turmush qurishdi . Shundan so‘ng Ursula shoir Jan Lemer de Belj ijodi bo‘yicha doktorlik faoliyatini davom ettirmaslikka qaror qildi. Le Guinning soʻzlariga koʻra, nikoh uning uchun „doktorlik darajasini tugatish“ degani edi .
Er-xotin Charlzning Emori universitetida doktorlik dissertatsiyasini davom ettirish uchun AQShga qaytib keldi . 1957-yilda qizi Elizabet tugʻilishidan oldin Ursula kotib boʻlib ishlagan va universitet darajasida fransuz tilidan dars bergan . Ikkinchi qizi Karolin 1959-yilda tugʻilgan .
1958-yilda Le Guinlar Oregon shtatining Portlend shahriga koʻchib oʻtdi . Uning eri Charlz Oregon universitetida tarix professori boʻldi . Bu vaqt ichida Ursula yozuvchilik va uy ishlari bilan shugʻullangan. 1964 yilda uning oʻgʻli Teodor tugʻildi .
Le Guin 2018-yil 22-yanvar kuni Portlenddagi uyida vafot etdi. Oʻgʻlining aytishicha, uning sogʻligʻi bir necha oydan beri yomonlashgan va ehtimol yurak xuruji boʻlganini aytgan. Portlendda uning uchun alohida xotira marosimlari oʻtkazildi . 2018-yil iyun oyida Portlendda ommaviy xotira marosimi boʻlib oʻtdi, unda yozuvchilar Margaret Atvud, Molli Gloss va Valida Imarisha nutq soʻzladilar. " Nyu-York Tayms " oʻzining nekrologida uni „ Zulmatning chap qoʻli“ va „Yer dengizi“ turkumlari kabi kitoblari bilan ilmiy-fantastik va fantaziyaga adabiy chuqurlik va real feministik sezgirlikni olib kelgan juda mashhur muallif" deb atadi.
Sanʼat
Le Guin yozishni yoshligidan boshlagan. 11 yoshida u oʻzining birinchi ilmiy-fantastik hikoyasini Astounding Science Fiction ga taqdim etdi, ammo u rad etildi . U yozishni davom ettirdi, lekin yana oʻn yil davomida nashr etishga urinmadi, chunki uning soʻzlariga koʻra, u oʻzi xohlagan tarzda yozishni oʻrgangan . 1951 yildan 1961 yilgacha u beshta roman yozdi, ular tushunarsiz boʻlib tuyulgani uchun nashriyotlar tomonidan rad etildi . Shu bilan birga, u sheʼr yozdi, jumladan, 1975 yilda nashr etilgan „Yovvoyi farishtalar“ .
U keyinchalik „Orsiniya va Malafrena ertaklari“ ga moslashtirilgan dastlabki asarlar Markaziy Yevropaning xayoliy mamlakati Orsiniyada boʻlib oʻtadi va fantaziya janriga tegishli emas. Qiziqishlarini ifodalash yoʻlini qidirib, u ilmiy fantastikaga dastlabki qiziqishiga qaytdi; 1960-yillarning boshlarida uning asarlari muntazam nashr etila boshlandi. Bitta Orsiniya hikoyasi 1961-yilning yozida The Western Humanities Review jurnalida nashr etilgan, keyin yana uchta hikoya 1962- va 1963-yillarda Sele Goldsmit tomonidan tahrirlangan Fantastik Tasavvur hikoyalarida nashr etilgan. Goldsmit, shuningdek, 1964 yilda Le Guinning ikkita hikoyasini, jumladan, Hain siklidagi birinchi hikoyani nashr etgan Amazing Stories jurnaliga hissa qoʻshgan .
Ursula Le Guin fantaziya adabiyoti klassiklari qatoriga kirgan sanoqli ayollardan biri bo‘ldi va badiiy adabiyotda keyingi ko‘plab ayollarga yo‘l ochgan deb hisoblanadi.
Asosiy asarlar
Yer dengizi sikli
Hain tsikli
Boshqa
Ekranizatsiyalar
Xotira
Manbalar
Adabiyot
Havolalar
uz.wikipedia.org