Ummu Ayman
Baraka binti Sa'alaba (arabcha: بَـرَكَـة Baraka), odatda uning kunyasi
Ummu Ayman (arabcha: أمّ أيمن bilan mashhur), ilk musulmon va Islom payg'ambari Muhammadning hamrohi edi.
U Muhammadning ota-onasi Abdulloh ibn Abdul-Muttalib va Amina binti Vahbning quli bo'lgan habash edi. Aminaning vafotidan keyin Baraka Muhammadni bobosi Abdul-Muttalib ibn Hoshimning xonadonida tarbiyalashga yordam berdi. U uni ona timsoli sifatida ko'rdi. Keyinchalik Muhammad(s.a.v) uni qullikdan ozod qildi, lekin u Muhammad(s.a.v) va uning oilasiga xizmat qilishda davom etdi. U Islomni erta qabul qilgan va Uhud va Xaybardagi muhim janglarda qatnashgan.
Ozodlikka erishgandan soʻng birinchi navbatda Banu Xazraj qabilasidan boʻlgan Ubayd ibn Zaydga turmushga chiqdi, undan Ayman ibn Ubayd ismli oʻgʻil koʻrdi va unga Ummu Ayman kunyasini (Aymanning onasi nazarda tutilgan) berdi. Keyinchalik u Muhammadning asrab olingan o'g'li Zayd ibn Horisaga turmushga chiqdi. Uning Zayd bilan o'g'li Usoma ibn Zayd ilk musulmonlar qo'shinida qo'mondon bo'lib xizmat qilgan va Usoma bin Zaydning Vizantiya imperiyasiga harbiy yurishini boshqargan.
Tarix
Baraka Habashistonlik Ta'alaba ibn Amrning qizi edi. U Abdulloh ibn Abdulmuttalib va Omina binti Vahb xonadonlarida qullik qilgan. Aminaning vafotidan keyin u Muhammad(s.a.v)ning quli bo'ldi.
Muhammad(s.a.v)ning bolaligi
Aminaning Al-Abvada vafotidan keyin Baraka Muhammad(s.a.v)ga qaradi va u bilan Makkadagi bobosi Abdul-Muttalib ibn Hoshimning xonadoniga ko'chib o'tdi va u yerda u bolaligida va undan keyin balog'at yoshida xizmat qildi.
Ibn Kasirning yozishicha, Muhammad(s.a.v)ning otasi tomonidan bobosi Abdul-Muttalib ibn Hoshim Barakaga nabirasini, ayniqsa Ahli-Kitobdan (arabcha: أَهـل الـكِـتـاب ـl ạlạituạb) xalqning paygʻambari boʻlishini bashorat qilgan.
Nikohlar va bolalar
Muhammad(s.a.v) Xadichaga turmushga chiqqach, Barakaning ozodligini va Ubayd ibn Zayd ismli xazrojiy sahobasiga uylanishini tayinladi. Bu nikoh orqali Baraka Ayman ismli o'g'il tug'di va shuning uchun u "Ummu Ayman" ("Aymanning onasi") nomi bilan mashhur edi. Ubayd Xaybar jangida halok bo'ldi. Ayman ibn Ubayd keyinchalik Hunayn jangida halok bo'ldi.
Muhammad(s.a.v)ning asrandi oʻgʻli Zayd ibn Horisa keyinchalik Barakaga uylandi. Ularning Usoma ismli o'g'li bor edi, u Muhammad(s.a.v) tomonidan qo'shin boshlig'i etib tayinlangan va Usoma bin Zaydning Vizantiya imperiyasiga muvaffaqiyatli harbiy yurishni boshqargan.
Migratsiya
Muhammad(s.a.v) payg'ambarligini e'lon qilganidan keyin Ummu Ayman uning birinchi izdoshlaridan biri bo'ldi. Keyin Madinaga hijrat qildi.
Janglarda ishtirok etish
Ummu Ayman Uhud jangida qatnashgan edi. U askarlar uchun suv olib keldi va yaradorlarni davolashga yordam berdi. U Xaybar jangida Muhammad(s.a.v)ga hamrohlik qilgan.
Uhud jangida Muhammad alayhissalomning vafoti haqidagi mish-mishlardan keyin koʻp odamlar Madina tomon qochib ketishdi. Ummu Ayman bir qancha qochoqlarning yuzlariga tuproq sepdi va: “Menga qilichingizni bering", dedi. Keyin u bir necha ayollar bilan jang maydoniga ketdi. Keyin u dushman askari Xibbon ibn Araqa otgan o'qdan yarador bo'ldi.
Boshqa ilk musulmonlar bilan munosabatlar
Muhammad(s.a.v) Ummu Aymanni yaxshi ko'rar, hatto uni onadek o'ylardi. Bir qancha hadislarda Muhammad(s.a.v)ning unga bo'lgan hurmati tasvirlangan. Ummu Aymanni uyiga ziyorat qildilar, undan keyin xalifalar Abu Bakr va Umar ham shunday qildilar. Ba'zi hadis manbalarida Ummu Aymanning fazilatlari haqida jannat bor. U shia manbalarida ham maqtalgan.
Undan bir necha hadis rivoyat qilingan. Anas ibn Molik, Abu Yazid Madoniy va Hanash ibn Abdulloh San'oniy kabilar undan rivoyat qilishgan.
O'lim
Ummu Ayman vafotining aniq sanasi aniq emas. Ba'zilar u Muhammad(s.a.v)ning o'limidan taxminan besh oy o'tgach vafot etgan deb taxmin qilishdi. Ammo ibn Sa'dning yozishicha, u Usmon xalifaligining dastlabki kunlarida tirik edi.
Yana qarang
Manba
Bibliografiya
uz.wikipedia.org