Ulu masjidi
Ulu masjidi (ozarbayjoncha:
Ulu məscid ), yoki
Juma masjidi (ozarbayjoncha:
Cümə məscidi ), juma masjidi Ozarbayjonning Gax viloyati Ilisu qishlogʻida joylashgan. U 18-asrda bunyod etilgan. Ozarbayjon Respublikasi Vazirlar Mahkamasining „Tarix va madaniyat yodgorligi toʻgʻrisida“gi farmoyishiga koʻra, u davlat ahamiyatiga molik meʼmoriy yodgorlik hisoblanadi.
Tavsifi
Masjid Ilisu qishlogʻining asosiy maydonida joylashgan boʻlib, qishloqni rejalashtirilgan tuzilishi va rivojlanishida katta ahamiyat kasb etgan. Yodgorlikning meʼmoriy va fazoviy oʻlchami ham mahalliy tabiiy-iqlim sharoiti, ham qurilish texnikasi va materiallari bilan belgilanadi. Uning rejasi boʻyicha masjid uzoq masofaga choʻzilgan toʻrtburchaklar shakliga ega boʻlib, asosiy kompozitsion oʻqi bilan maydoni 13 x 26 metrni tashkil etadi.
Toʻrtburchak ikkita kvadratdan iborat boʻlib, ular oʻz navbatida toshdan ishlangan xochsimon tayanchlar va ularga tayangan uchli kamar yordamida toʻqqizta hujraga boʻlingan. Kamarli peshtoq va deraza teshiklari boʻlgan devor bilan ajratilgan uchta shimoliy qism portiko-ayvonni tashkil qiladi. Bu element Kax guruhining barcha masjidlari uchun xos boʻlib, ushbu inshootning hajmli-fazoviy tarkibida muhim oʻrin tutadi.
Masjidning eng xarakterli xususiyati uning fazoviy tarkibining aniq ifodalangan soddaligi, shuningdek, fasadning boʻlinishi va binoning ichki tuzilishi oʻrtasidagi oʻzaro bogʻliqligidadir. Asosiysi masjidning shimoliy jabhasi boʻlib, u toʻrtburchaklar chiqadigan ramka bilan oʻralgan oqlangan dizayndagi uchta lanset shaklidagi teshiklari bilan ajralib turadi. Fasad devorining bunday dizayni Ozarbayjon hududidagi XVII asrdagi diniy binolar meʼmorchiligi uchun xosdir.
Namoz oʻqiladigan zal teng kenglikdagi uchta arkaga boʻlinadi. Markaziy qismning asosi oʻrtacha kattalikdagi mehrob bilan belgilanadi. Ichki qismning ustunlari va arkalari plastrlar va tekis arkalari shaklida tashqi devorlardan koʻrinib turadi. Masjidning tashqi va ichki fasadlarini bezaklash ehtiyotkorlik bilan amalga oshirilgan. Biroq, arxitektura shakllarining yaxshi aniqlangan nisbati tufayli ichki qismningyaxshi ifodalishiga erishilgan.
Yana qarang
Manbalar
uz.wikipedia.org