Tutek

Tutek yoki tutek (ozarb. ozarbayjoncha: Tütək) — ozarbayjon, arman, tojik, togʻ yahudiylari, tat (tyutak nomi bilan ataladi) nay turidagi puflama musiqa asbobi, qadimdan, asosan choʻponlar orasida ommabop boʻlgan. Bu 6-7 oʻyin teshigiga ega boʻlgan naycha hisoblanadi. Ozarbayjonda tutekning katta-kichik navlari asosan xalq cholgʻulari ansambllari va orkestrlarida yakkaxon cholgʻu asboblari sifatida qoʻllaniladi.

Tayyorlanishi

Uning silindrsimon tanaga ega boʻlib, mazkur asbob oʻrik, yongʻoq, tut daraxti yoki qamishdan tayyorlanadi. Uzunligi 280-300 mm, diametri 20 mm boʻlgan tanasida old tomondan 6-7, orqa tomondan bitta teshik ochilgan.

Eshitilishi

Eshitilishi sokin, past registrda nafis, baland, hushtakli — baland ohangda boʻlishi mumkin. Tutekda asosan choʻpon va hoʻkiz podachilari ijro etishadi: ular (yakkaxon) qoʻshiqlar, raqslar va dasturli cholgʻu asarlarini ijro etishadi, koʻpincha virtuoz, melizmalar bilan bezalgan boʻladi; ansambllarda koʻp ishlatiladi. Asbobning tovush diapazoni kichik oktavaning „si“sidan uchinchi oktavaning „do“sigacha boʻlgan diapazonni qamrab oladi. Malakali ijrochi ushbu diapazonni bir necha tovushga oshirishi mumkin.

Yana qarang

Manbalar

Adabiyotlar

uz.wikipedia.org