Turkmaniston-Xuroson Tog'lari

Turkmaniston-xuroson togʻlari — Eronnint shimoli-sharqiy va Turkmanistonning janubiy qismidagi togʻlar, gʻarbda Elburs va sharqda Paropamiz toglari oraligida. Uz. 600 km dan ziyod, eni 250 km. Bal. 1500–2500 m, eng baland joyi 3314 m (Kengzoshk choʻqqisi). Atrek va Koshafrud daryolarining boʻylama choʻzilgan vodiy va soyliklari T,Turkmaniston-Xuroson togʻlarini Kopetdogʻ va Nishopur togʻlarita boʻlib yuborgan. Janubida Alp geosinklinal oblastining shimoliy chekkasini tashkil etadi. T.Turkmaniston-Xuroson togʻlari OlatogʻBinalud megantiklinoriysi, KuchanMashhad pliotsenantropogenning yotqiziklar qoplagan bukilmasi va Kopetdogʻ megantiklinoriysi mavjud boʻlgan yoysimon palaxsaliburmali sistemasidan iborat. Alpgacha boʻlgan asosi tokembriyning geosinklinal metamorfik jinslaridan, paleozoyning subplatforma va yuqori paleozoyning effuzivchoʻkindi formatsiyalaridan tuzilgan. T.X.T. seysmik faol zonada. Foydali qazilmalardan toshkoʻmir, polimetall rudalar, qurilish materiallari, togʻ etaklarida gaz konlari topilgan.

uz.wikipedia.org

Sun'iy intellekt javobi:

Turkmaniston va Xuroson tog‘ tizmalari haqida ma’lumot:

Turkmaniston tog‘ tizmalari:

Turkmaniston asosan cho‘l va dashtlardan iborat bo‘lib, uning geografiyasida tog‘ tizmalari ko‘p emas. Ammo mamlakatning janubi-sharqida Koytendag tog‘lari joylashgan. Koytendag tog‘ tizmasi O‘zbekistonga yaqin hududda bo‘lib, uning eng baland cho‘qqisi Aýrybaba tepaligi (3138 m) hisoblanadi. Ushbu tog‘ tizmasi o‘zining noyob flora va faunasi bilan mashhur bo‘lib, ko‘plab noyob va himoyalanadigan o‘simlik va hayvon turlariga mezbonlik qiladi.

Xuroson tog‘lari:

Xuroson – tarixiy hudud bo‘lib, hozirda asosan Afg‘oniston, Eron, Tojikiston va shimoliy Eronning ayrim qismlarini o‘z ichiga oladi. Xuroson hududida turli tog‘ tizmalari mavjud. Eng muhim tog‘ tizmalari qatoriga Hindukush tog‘lari va Paropamiz tog‘larini kiritish mumkin.

Hindukush tog‘lari asosan Afg‘oniston va shimoliy Pokistonda joylashgan bo‘lsa-da, uning tog‘ tizmasining chekka qismi Xuroson hududining janubiy qismiga taalluqli.
Paropamiz tog‘lari esa Tojikiston va Afg‘oniston shimoli-g‘arbida joylashib, Xuroson hududining sharqiy va shimoliy chegaralarini belgilaydi.

Xuroson tog‘lari o‘zining tog‘li geografiyasi, suv resurslari va tarixiy ahamiyati bilan e’tiborga loyiqdir. Ular orqali ko‘plab daryolar oqadi, qishloq xo‘jaligi va hayot uchun muhim suv manbalari hosil bo‘ladi.

Xulosa:

Turkmaniston tog‘ tizmalari asosan Koytendag tog‘lari bilan cheklangan bo‘lsa, Xuroson hududi tog‘li va tog‘ tizmalari jihatdan ancha boyroq va keng. Xuroson tog‘lari hududiy va tabiiy jihatdan mintaqaga katta ta’sir ko‘rsatgan. Ikkala hududning tog‘lari o‘zining geologik va ekologik xususiyatlari bilan noyob ahamiyatga ega.