Turkiya gerbi
Turkiyaning rasmiy gerbi yo'q, lekin yarim oy va yulduz ( turkcha: ay-yıldız) dizayni Turkiya pasportlari, turk guvohnomalari va Turkiya diplomatik vakolatxonalarida de-fakto milliy gerb sifatida qo'llaniladi.
Yarim oy va yulduz 19-asrdagi Usmonli bayrog'idan (1844-1923) olingan bo'lib, hozirgi Turkiya bayrog'ining asosini tashkil qiladi.
Turkiya qizil bayrog‘ining oppoq yarim oy va yulduzni o‘z ichiga olgan dumaloq qismi Turkiyaning bir qator vazirliklari va davlat muassasalarining amaldagi timsollarida, Buyuk Millat Majlisi gerbida va turk kiyimidagi bayroq belgisi sifatida ishlatiladi. U eski (raqamli bo'lmagan) turk guvohnomalarida ham ishlatilgan.
Prezident muhri
Turkiya Prezidenti muhrining markazida 16 ta buyuk turkiy imperiyaning ramzi bo‘lgan 16 ta besh qirrali yulduz bilan o‘ralgan katta 16 qirrali yulduz bor. Uning ko'rinishi qonun bilan tartibga solinadi.
Manbalar
uz.wikipedia.org
Sun'iy intellekt javobi:
Turkiya gerbi (Turkiya davlat gerbi) – Turkiya Respublikasining rasmiy davlat ramzi bo‘lib, u mamlakatning siyosiy mustaqilligi, milliy birlik va tarixiy merosini ifodalaydi. Turkiya gerbi an’anaviy tarzda qizil rangli fon ustida oq yarim oy va oltin rangli beshta qirrali yulduzdan iborat. Biroq, hozirgi rasmiy davlat gerbi ko‘plab mamlakatlar kabi tushunarli va o‘ziga xos dizayndan tashkil topgan.
Tarixi
Turkiya gerbining ramziy elementi sifatida yarim oy va yulduz Usmonli imperiyasi davridan qolgan bo‘lib, bu ramz musulmonlik bilan bog‘liq bo‘lsa-da, Turkiya madaniyati va tarixida chuqur o‘rin tutadi. 1923-yilda Turkiya Respublikasi tashkil topgach, ushbu ramzlar milliy davlat ramzlari sifatida qabul qilindi.
Gerbning asosiy elementi
- Yarim oy va yulduz: Odatda qizil fon ustida oq rangda tasvirlanadi. Yarim oy musulmonlikni, yulduz esa nur va yo‘nalish, kelajakda yuksalishni anglatadi.
- Qizil rang: Gerbda ishlatiladigan qizil rang Turkiya bayrog‘ida ham mavjud bo‘lib, u jonbozlik, jasorat va qahramonlikni bildiradi.
- Rasmiy gerb: Ba’zi rasmiy hujjatlarda va davlat idoralarida qo‘llaniladigan davlat gerbi dolzarblik, kuch va xukumatning yagona markazligini ifodalaydi.
Zamonaviy gerb
Turkiyada davlat gerbi sifatida qattiq qoidalar asosida standartlashtirilgan rasmiy dizayn mavjud emas, biroq turli vazirliklar va davlat tashkilotlarida yarim oy va yulduz ramzi keng qo‘llaniladi. Ayrim rasmiy hujjatlarda esa davlat gerbi sifatida Atatürk davridagi ramzlar va boshqa xalqaro standartlarga moslashgan dizayn elementlari ishlatiladi.
Ramzlarning ma’nosi
- Yarim oy: Osmon va oy nurlari orqali fazoni ifodalaydi, musulmon dunyosining ramzi sifatida tanilgan.
- Yulduz: Beshta qirrali yulduz ertangi kunga, umidga, istiqbolga va davlatning xizmat ko‘rsatish yo‘nalishlariga ishoradir.
- Qizil fon: Qon va jonbozlikni, milliy mustaqillik uchun kurashni anglatadi.
Xulosa
Turkiya gerbi mamlakatning milliy identifikatsiyasi sifatida muhim o‘rin tutadi. U tarixiy an’analarni, milliy qadriyatlarni va mustaqillik uchun kurashni ifodalovchi ramz sifatida keng e’tirof etilgan. Bugungi kunda turli davlat idoralari, pasportlar va boshqa rasmiy hujjatlarda gerbning turli versiyalari uchraydi, lekin yarim oy va yulduz asosiy elementlar sifatida qolmoqda.
Agar sizga Turkiya gerbi haqida yana ko‘proq ma’lumot yoki rasmiy dizayn namunasi kerak bo‘lsa, qo‘shimcha so‘rashingiz mumkin.