Turkiya — Malayziya munosabatlari
Malayziya — Turkiya munosabatlari Malayziya va Turkiya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir. Turkiya elchixonasi Kuala-Lumpurda, Malayziya elchixonasi Anqarada joylashgan. Mamlakatlar JST va IKT aʼzosi boʻlib, ikkalasi ham mintaqaviy kuchlar hisoblanadi.
Tarixi
Mamlakatlar oʻrtasidagi munosabatlar Malay sultonliklari va Usmonli imperiyasi mavjud boʻlgan vaqtdan beri mavjud. XIX asrdan boshlab mamlakatlar oʻrtasidagi munosabatlar ajralmas boʻlib qoldi, Istanbulga bir necha bor tashrif buyurgan Sulton Abu Bakar davridagi shaxsiy aloqalar yanada mustahkamlandi. 1890-yilgi tashriflaridan birida u akasi bilan turk ayollariga uylanadi. Bu nikohlar nafaqat ikki tomonlama munosabatlarning mustahkamlanishiga, balki aralash nikohlarning paydo boʻlishiga olib keldi, buning natijasida, masalan, Ungku Abdul Aziz va Husayn Onn tugʻilgan. Zamonaviy Turkiya va Malayziya oʻrtasidagi munosabatlar 1964-yilda, Malayziya davlati tashkil topgandan soʻng deyarli darhol oʻrnatilgan. 2014-yilda Malayziya Bosh vaziri Najib Tun Razak ikki tomonlama munosabatlarni kengaytirish va erkin savdo shartnomasini imzolash maqsadida Turkiyaga tashrif buyurdi. Natijada nafaqat strategik hamkorlik va erkin savdo toʻgʻrisidagi shartnomalar imzolandi, balki viza tartibi ham bekor qilindi. Har ikki davlat savdo va sarmoya, ayniqsa, islom bank ishi sohasida hamkorlikni mustahkamlamoqda. Turkiya Malayziyadan Janubi-Sharqiy Osiyo davlatlari orasida asosiy savdo sherigi boʻlishini kutmoqda.
Xavfsizlik munosabatlari
Hozirda turk mudofaa kompaniyalari malayziyalik hamkorlar bilan zirhli texnika ishlab chiqarish bo‘yicha 600 million dollarlik bir qancha shartnomalar imzolagan. Yana bir turk firmasi ham Malayziyaning harbiy tizimini modernizatsiya qilish uchun Malayziya kompaniyasi bilan hamkorlik qilishga rozi bo‘ldi.
2017-yil 12-may kuni Malayziya Turkiya hukumati tomonidan tashkilot deb topilgan Gulen harakati bilan aloqadorlikda gumon qilingan uch nafar turk fuqarosini deportatsiya qildi. Shu munosabat bilan, Malayziya hukumati Stokgolm Ozodlik Markazi (SCF) tomonidan Prezident Rajab Toyyib Erdoʻgʻan davrida hukumatni tanqid qilganlarning taʼqib qilinishiga yordam berganlikda ayblangan. Malayziya Bosh vaziri oʻrinbosari Ahmad Zohid Hamidiyhibsga olishning Turkiya hukumati buyrug‘i asosida amalga oshirilganini inkor etish bilan birga, hibsga olish Qarshi xabarlar markazidan (CMC) o‘z mamlakatlaridagi noqonuniy tashkilotlarga aloqadorliklari haqida maʼlumot olganidan keyin amalga oshirilganini ham tushuntirdi.
Manbalar
uz.wikipedia.org