Turk qizil qarag'ayi

Turk qizil qarag'ayi ( Pinus brutia ) - Sharqiy O'rta yer dengizi havzasida paydo bo'lgan Pinaceae oilasiga mansub qarag'ay turi, mos yashash joylarida balandligi 25 metrgacha o'sishi mumkin. Bu O'rta yer dengizi iqlimining odatiy yengil daraxtidir. Bu Turkiyadagi eng muhim tez o'sadigan daraxt turi bo'lib, qurg'oqchilikka juda chidamli va turli tuproq sharoitida muvaffaqiyatli o'stiriladi. Nafaqat turk o'rmonchiligida, balki chet el manbalarida ham turk qarag'ayi - turk qizil qarag'ayi sifatida foydalanish oxirgi paytlarda keng tarqalgan. Dengiz sathidan 1300-1550 m balandlikda shoxchalar hosil qilib tarqaladi. Vertikal yoyilishida u 1650 metrgacha etadi.

Morfologik xususiyatlari

Yosh kurtaklar qalin va qizil rangga ega. Yosh nihollarda po'stlog'i silliq kulrang rangga ega bo'lsa, keksalarida u chuqur bo'linadi va quyuq qizg'ish rangda bo'ladi.

Tabiiy tarqalishi

- Umumiy geografik tarqalishi Sharqiy O'rta yer dengizi havzasida va ayniqsa Turkiyada . Uning tarqalishi Rodop tog'laridan (G'arbiy Frakiya) Yunonistonning shimolidan sharqqa qadar davom etadi va Turkiyada eng keng va eng boy tarqaladi.

- Toros togʻ tizmalari ortidan, Cizre oʻrmon xoʻjaligida tarqalganidan soʻng Turkiya chegarasidan oshib oʻtib, tabiiy ravishda janubda Suriya, Livan, Falastin va Iordaniyada tarqaladi. Qora dengizning shimolida, O'rta er dengizi iqlimi hukmron bo'lgan Qrim yarim orolida ham tarqaladi. Uning tarqalishining eng g'arbiy uzunligi Italiyaning Kalabriya yarim orolidir. Shu sababli, ba'zi eski ingliz nomlarida bu yarim orol nomi bilan "Kalabriya klaster qarag'ayi" deb ham ataladi. Biroq, ilmiy jihatdan eng to'g'ri ism - "Turk qarag'ayi" yoki "Turk qizil qarag'ayi".

Manba

uz.wikipedia.org