Tulum musiqiy asbob

Tulum (yoki guda — lazsk. გუდა; armancha: Պարկապզուկ — parkapzuk) — Turkiyaning lazs viloyatidagi qoplarga oʻxshash anʼanaviy musiqa asbobi hisoblanadi. Mazkur asbobni amshenliklar, pontiy yunonlari (ayniqsa, xaldeylar) orasida ham uchratish mumkin. Tulum shimoli-sharqiy Anatoliya aholisi orasida mashhur boʻlib, musiqa va raqs tarkibini tashkil etadi..

Nomi

Turk tilidan „tulum“ soʻzi „mesh“ deb tarjima qilinib, xakas tilidan kelib chiqqan..

Ushbu asbobning Yaqin Sharq xalqlaridagi baʼzi nomlari:

Asbob

Olimlar [ qanday? ] tulumning paydo boʻlgan vaqtini sinfiy jamiyat paydo boʻlishining dastlabki davri bilan bogʻlaydi. Tulum echki yoki qoʻy terisidan tayyorlanadi, maxsus usulda teri bilan qoplanadi va yumshatiladi. Toʻrtta teri teshigi butun teriga ikki tomonlama mahkam bogʻlanadi; qolgan ikkita teshikdan biriga tiqin shaklida qamish yoki suyak trubkasi joylanadi va uning yordamida tulum havo bilan toʻldiriladi, ikkinchi teshikka ijro etish uchun qoʻllaniladigan ikki juft naycha biriktiriladi. Uzunligi 260-280 mm boʻlib, trubkada 7 ta teshik nosimmetrik tarzda joylashtirilgan. Ijrochi asbobni chap tirsak ostida ushlab, havo bilan toʻldirilgan suv poʻstini yengil bosib, havoni trubalar orqali oʻtkazadi; ikkala qoʻlning barmoqlari bilan teshiklarni ochish va yopish orqali u kerakli balandlikdagi tovushlarni yaratadi.

Manbalar

Havolalar

uz.wikipedia.org