Shakuntala Devi
Shakuntala Devi (1929-yil 4-noyabr – 2013-yil 21-aprel) hind aqliy kalkulyatori va yozuvchisi boʻlib, xalq orasida „Kompyuter ayol“ nomi bilan tanilgan. Uning isteʼdodi 1982-yilda Ginnesning rekordlar kitobining nashrida oʻrin oldi. Biroq, Devi 1980-yil 18-iyunda London Imperial kollejida oʻzining jahon rekordini qoʻlga kiritganiga qaramay, rekord uchun sertifikat 2020-yil 30-iyulda vafotidan keyin berildi. Devi erta voyaga yetgan qizcha edi va u hech qanday rasmiy maʼlumotsiz Maysor universitetida oʻzining arifmetik qobiliyatini namoyish etdi.
Shakuntala Devi talabalar uchun raqamli hisoblarni soddalashtirishga harakat qildi. U keyingi yillarida qator kitoblar, jumladan, romanlar, matematik jumboqlar va astrologiyaga oid asarlarni yozadi.
Hayotining boshlangan davri
Shakuntala Devi 1929-yil 4-noyabrda Karnataka shtatining Bangalor shahrida Kannada oilasida dunyoga keladi. Uning otasi, CV Sundararaja Rao, sirkda trapesiya rassomi, sher oʻynatuvchi, dorboz va sehrgar boʻlib ishlagan. U qizining raqamlarni eslab qolish qobiliyatini uch yoshida unga kartochkalarni oʻrgatayotganida sezib qoladi va otasi sirkni tark etib, uni hisoblash qobiliyatini koʻrsatadigan shoularga olib boradi. U buni hech qanday rasmiy maʼlumotsiz qilgan.
1944-yilda Devi Londonga koʻchib oʻtdi.
Aqliy kalkulyator
Devi oʻzining arifmetik qobiliyatlarini namoyish qilish uchun dunyoning bir qancha mamlakatlariga sayohat qiladi. U 1950-yil davomida Yevropa boʻylab gastrol safarida boʻlgan. 1988-yilda u Berkli Kaliforniya universitetining psixolog pedagog professori Artur Jensen tomonidan oʻz qobiliyatlarini oʻrganish uchun AQShga sayohat qiladi. Jensen oʻzining ishlashini bir nechta vazifalarda, jumladan, katta raqamlarni hisoblashda sinab koʻrdi. Jensenning xabar berishicha, Devi yuqorida aytib oʻtilgan muammolarning yechimini Jensen oʻz daftariga nusxalashdan oldin taqdim etgan. Jensen oʻz xulosalarini 1990-yilda Intelligence akademik jurnalida chop etdi.
Shaxsiy hayoti
Devi 1960-yillarning oʻrtalarida Hindistonga qaytib keladi va u Kalkutta shahridan Hindiston maʼmuriy xizmati xodimi Paritosh Banerjiga turmushga chiqadi. 1979-yilda shaxsiy muammolar tufayli ajrashishdan oldin ularning Anupama ismli qizi bor edi. 1980-yilda u Lok Sabha saylovlarida janubiy Mumbay va Andxra-Pradeshda (hozirgi Telanganada) Medak uchun mustaqil nomzod sifatida qatnashdi. Medakda u sobiq Bosh vazir Indira Gandiga qarshi chiqdi. U 6514 ta ovoz (1,47% ovoz) bilan toʻqqizinchi oʻrinni egalladi. Devi 1980-yillarning boshida Bangalorga qaytib keladi.
Oʻlimi
2013-yil aprel oyida Devi nafas olish tizimidagi ogʻir muammolar bilan Bangalordagi kasalxonaga yotqizilgan. 2013-yil 21-aprelda yurak va buyrak yetishmovchiligi kasalligi oqibatida 83-yoshida vafot etdi.
Manbalar
uz.wikipedia.org