Seul metropoliteni
Seul metropolteni (koreyscha: 서울지하철 Soul chixachxol yoki koreyscha: 서울도시철도 Soul tosi chxolto) — Koreya Respublikasi poytaxti Seul shahridagi metro tizimi , yillik yoʻlovchi tashish hajmi boʻyicha dunyoda 4-oʻrinda turadi. U 1974-yil 15-avgustda ochilgan. Hozirgi vaqtda u uzunligi 340,6 km boʻlgan 9 liniyadagi 316 ta stansiyadan iborat. Tizim Seul hukumatiga tegishli va ikkita kompaniya tomonidan boshqariladi: Seoul Metro 1-8 liniyalarni boshqaradi va Seul Metro Line 9 korporatsiyasi yoki oddiygina Metro9 38 stantsiyali 9-liniyani boshqaradi. Barcha stantsiyalarda yopiq turdagi bekatlar hisoblanadi.
Tarixi
Metro qurish bo'yicha birinchi rejalar 1965-yilda qabul qilingan Seul shahrini rivojlantirishning o'n yillik dasturida keltirilgan. Metro loyihasining bevosita rivojlanishi 1966-yilda yakunlandi. Unga koʻra, umumiy uzunligi 51,5 km boʻlgan 4 ta liniya qurish rejalashtirilgan edi.
Loyiha 1971-yil 12-aprelda ikkita yirik temir yoʻl kesishmasini: Seul va Cheongnyangni stansiyalarini bogʻlaydigan Birinchi liniya qurilishi bilan boshlandi. Liniya qurilishi ochiq usulda olib borildi va uch yil ichida qurib bitkazildi. Ochilish 1974-yil 15-avgustda bo'lib o'tdi. Marosimda Koreya Respublikasi Prezidenti Pak Chung Xi ishtirok etishi kerak edi, biroq kunning boshida unga suiqasd uyushtirildi.
1975-yilda ikkinchi halqa liniyasi loyihasi tasdiqlandi. Uning birinchi bo'limining ochilishi 1980-yil 31-oktyabrda bo'lib o'tdi, 1984-yil 22-mayda halqa liniyasi yopildi.
Operatorlar
Birinchi liniya Koreya Milliy temir yoʻl korporatsiyasi tomonidan 1981-yil 1-sentabrgacha Seul metropoliten korporatsiyasi (Seul metrosi) Seul metrosining birinchi toʻrtta yoʻnalishini boshqarish uchun tashkil etilgunga qadar foydalanilgan. 1994-yil 15-martda Seul Metropolitan Rapid Tranzit korporatsiyasi yaqin 2 yil ichida ochiladigan 5-8 liniyalarni qurish va ishlatish uchun tashkil etildi. 2016-yil noyabr oyida ikkala kompaniya rahbariyati 2017-yil 31-mayda bo'lib o'tgan Seul Metro brendi ostida birlashishga qaror qildi.
Oxirgi liniya 9-qator 2004-yil dekabr oyida tashkil etilgan Seul Metro Line 9 korporatsiyasi (Metro9) tomonidan boshqariladi.
Rivojlanish
Rejalashtirilgan qurilish
Bekor qilingan loyihalar
Seulda monorels (Wolmi Galaxy Rail) qurilishi deyarli yakunlandi, lekin u ishlamayapti. Liniya 2010-yil mart oyida ochilishi kerak edi, lekin uning ochilishi doimiy ravishda qoldirildi. 2011-yilda Joongang Daily monorelsning ochilishi atrofidagi noaniqlik katta korrupsiya bilan bog'liqligini va tuzilma xavfsizlik nuqtai nazaridan demontaj qilinayotganini xabar qildi. Monorels Volmido orolini Incheon bilan bog'lashi kerak edi.
Chiptalar
Chipta narxi sayohat masofasiga bog'liq. Yoʻl haqi 1250 vondan boshlanadi (uzoqlik 10 km gacha), keyin har 5 km uchun narx 100 vonga, 50 kilometrdan keyin har 8 kilometr uchun 100 vonga oshadi. Bolalar (6-12 yosh) uchun chiptalar 450 von, o'smirlar (13-19 yosh) uchun 720 von. Keksalar, shuningdek, nogironlar metrodan bepul foydalanish huquqiga ega. Agar siz maxsus transport kartasidan foydalansangiz, sizga 100 von chegirma beriladi. Aeroexpressdan foydalanish uchun siz alohida chipta sotib olishingiz kerak.
2009-yil 1-mayda magnit chiziqli chiptalar zamonaviyroq RFID chiptalari bilan almashtirildi.
Harakatlanuvchi tarkib
Seul metrosida harakatlanuvchi tarkibning ko'plab turli modellari mavjud, ammo ular asosan bir-biriga o'xshash. Vagonlarning har ikki tomonida to'rtta eshik bor, ular orasida har biri 7 kishiga mo'ljallangan o'rindiqlar qatori mavjud. Keksalar, nogironlar va homilador ayollar uchun joylar maxsus belgilar bilan belgilangan.
Poyezdlar va vokzallardagi barcha e'lonlar koreys va ingliz tillarida ikki tilda, ba'zi hollarda esa yapon va xitoy tillarida ham mavjud.
Har bir vagonda o't o'chirish moslamasi mavjud, favqulodda vaziyatlarda eshiklarni qo'lda ochish mumkin.
Liniyalar
Seul metrosi 9 liniyadan iborat.
Galereya
Manbalar
uz.wikipedia.org