Seftazidim
Seftazidim (yangi lotincha. Seftazidim) — uchinchi avlod sefalosporin antibiotik, keng taʼsir doirasiga ega, parenteral foydalanish uchun ishlab chiqariladi.
Seftazidim hayotiy zarur va eng muhim dorilar roʻyxatiga kiritilgan.
Farmakologik taʼsiri
Seftazidim bakteritsid taʼsir koʻrsatadi, mikroorganizmlarning hujayra devori sintezini buzadi. Koʻpgina b-laktamazalarga chidamli. Sitoplazmatik membrana yuzasida penitsillinni bogʻlaydigan oʻziga xos oqsillar (beta-laktam antibiotiklari uchun retseptorlar) bilan oʻzaro taʼsir qiladi (atsetilatlar), hujayra devorida peptidoglikan sintezini ingibitsiya qiladi (transpeptidazani va peptidoglikan zanjirlari orasidagi oʻzaro bogʻlanishlarning shakllanishini ingibitsiya qiladi) va avtomatik faollashtiradi. Hujayra devorining autolitik fermentlari faollashtirdi va devorning shikastlanishiga va bakteriyalarning oʻlimiga olib keladi.
Ampitsillin va boshqa sefalosporinlarga chidamli koʻplab shtammlarga qarshi samarali hisoblanadi.
Metitsillinga chidamli Staphylococcus spp., Streptococcus faecalis, Enterococcus spp., Listeria monocytogenes, Campylobacter spp. va Clostridium difficile ga nisbatan faol emas.
Farmakokinetikasi
Vena ichiga yuborilgandan soʻng Cmax ga 20-30 daqiqadan soʻng erishiladi va u 42-170 mkg/ml gacha (dozaga qarab) boʻladi, mushak ichiga yuborilganda — C max (17-39 mkg/ml) 1 soatdan keyin qayd etiladi. Plazma oqsillari bilan bogʻlanishi 10-15% ni tashkil qiladi, oqsillar bilan bilirubinning bogʻlanishini uzmaydi. Deyarli barcha organlar va toʻqimalarga, shu jumladan suyaklar, koʻzlar, balgʻam, sinovial, plevra va qorin boʻshligʻi suyuqliklariga kirib boradi. Buzilmagan GEB orqali yomon oʻtadi, meningitda orqa miya suyuqligiga kirib borishi kuchayadi. Plasenta orqali oson oʻtadi, oz miqdorda ona sutiga kiradi. Plazmadanyarim chiqish davri (T1/2) - 1,9 soat (v/i) va 2 soat (m/i). Biotransformatsiyalanmaydi. Asosan buyraklar orqali chiqarib yuboriladi (80-90% preparat 24 soat ichida oʻzgarmagan holda, 50% doza birinchi 2 soatda, 20% doza 4 soatdan keyin va 12% qismi 8 soatdan keyin chiqariladi).
Qoʻllanilishi
Preparatni qoʻllashga koʻrsatmalar
Seftazidimga sezgir mikroorganizmlar keltirib chiqaradigan ogʻir yuqumli va yalligʻlanish kasalliklari, shu jumladan peritonit, sepsis; xolangit, oʻt pufagi empiyemasi; tos aʼzolarining infeksiyalari; pnevmoniya, oʻpka absessi, plevral empiyema; piyelonefrit, buyrak absessi; suyaklar, boʻgʻimlar, teri va yumshoq toʻqimalarning infeksiyalari, infeksiyalangan yaralar va kuyishlar. Gemodializ va peritoneal dializ natijasida yuzaga kelgan yuqumli jarayonlar. Immuniteti pasaygan bemorlarda ogʻir yuqumli va yalligʻlanish kasalliklari.
Qoʻllash mumkin boʻlmagan holatlar
Yuqori sezuvchanlik, shu jumladan boshqa sefalosporinlarga ham, homiladorlik, laktatsiya.
Ehtiyotkorlik bilan
Buyrak yetishmovchiligi.
Maxsus koʻrsatmalar
Seftazidimning inyeksiya uchun tayyorlangan eritmasi 25 °C dan yuqori boʻlmagan haroratda saqlanishi kerak. +15 °C dan +25 °C gacha saqlash haroratida eritma 18 soat ichida foydalanish uchun yaroqli boʻladi. +2 °C dan +8 °C gacha boʻlgan saqlash haroratida eritma 120 soat ichida foydalanish uchun yaroqli boʻladi.
Qoʻllash usuli
Seftazidim faqat parenteral yuborish uchun moʻljallangan preparatdir. Seftazidim
tomir ichiga (5 daqiqa davomida sekin, 30-60 daqiqa davomida tomchilab) yoki
mushak ichiga kiritiladi . Seftazidimning dozalash rejimi koʻrsatmalarga, kasallikning ogʻirligiga, patogenning sezgirligiga, bemorning yoshiga, vazniga va buyrak funksiyasiga qarab individual ravishda belgilanadi. Mushak ichiga yuborish uchun preparat inyektsiya uchun suv yoki 0,5-1% lidokain eritmasi bilan suyultiriladi.
Eritmalarni tayyorlash va qoʻllash qoidalari:
Infuzion eritmani tayyorlash uchun kukunni suyultirish orqali olingan eritma qoʻshimcha ravishda quyidagi eritmalardan birida 50-100 ml suyultiriladi: 0,9% natriy xlorid eritmasi, Ringer eritmasi, 5% va 10% glyukoza (dekstroza) eritmasi, 5% 0,9% natriy xlorid eritmasi, 5% natriy gidrokarbonat eritmasi bilan glyukoza eritmasi. Infuziya uchun faqat yangi tayyorlangan eritma ishlatilishi kerak.
Kattalar va 12 yoshdan oshgan bolalar — odatda kuniga 2-3 marta 1-2 g (infeksiyaning ogʻirligi va joylashishiga qarab). Odatdagi doza har 8 soatda 1 g yoki har 12 soatda 2 g ni tashkil qiladi, bu koʻpchilik infeksiyalar uchun samarali. Ogʻir yoki hayot uchun havfli infeksiyalarda (masalan, bakterial meningit), ayniqsa neytropeniya va immunitet tanqisligi boʻlgan bemorlarda seftazidimning maksimal sutkalik dozasi kattalar uchun 6 g ni tashkil qiladi. U har 8 soatda 2 g yoki har 12 soatda 3 g dan yuboriladi. Siydik chiqarish yoʻllarining infeksiyalarida har 12 soatda 500-1000 mg. Asoratlanmagan pnevmoniya va teri infeksiyalarida har 8 soatda 500-1000 mg. Suyak va boʻgʻimlarning infeksiyalarida seftazidim tomir ichiga, har 12 soatda 2 g dan buyuriladi. Mukovitsidoz bilan ogʻrigan bemorlar, Pseudomonas spp. (pseudomonas) keltirib chiqargan oʻpka infeksiyalarida Ceftazidim 100-150 mg/kg/sut dozada buyuriladi (9 g sutkalik dozadan foydalanish bunday bemorlarda asoratlarni keltirib chiqarmadi). Qabul qilish chastotasi — kuniga 3 marta. Prostata operatsiyasidan soʻng operatsiyadan keyingi infeksiyalarning antibiotikli profilaktikasi uchun anasteziya qoʻshilishidan oldin 1 g, kateter chiqarilganda ikkinchi doza yuboriladi. Buyrak funksiyasining buzilishi (buyrak yetishmovchiligi) fonida seftazidimning dozalari kamaytiriladi (zararlanishning ogʻirligiga qarab):
Jadvalda keltirilgan dozalar indikativ hisoblanadi. Ushbu toifadagi bemorlarga qon zardobidagi seftazidim darajasini nazorat qilish tavsiya etiladi, bu 40 mg/ml dan oshmasligi kerak. Gemodializ paytida seftazidimning yarim yemirilish davri 3-5 soatni tashkil qiladi. Peritoneal dializda seftazidimni dializ suyuqligining 2 litriga 125 mg dan 250 mg gacha dozada kiritish mumkin. Keksalar (ayniqsa 80 yoshdan oshganlarga) — Seftazidim kuniga 3 g maksimal dozada buyuriladi. Bolalar yoshi va kasallikning ogʻirligiga qarab preparat kichikroq dozalarda, infuziya shaklida, 2-3 dozaga boʻlib qoʻllaniladi:
Immunitet tanqisligi, mukovitsidoz, meningitli bolalardagi ogʻir infeksiyalarda seftazidimning sutkalik dozasi 150-200 mg/kg gacha oshiriladi va 3 ta inyeksiyaga boʻlinadi. Bolalar uchun maksimal sutkalik doza 6 g dan oshmasligi kerak.
Nojoʻya taʼsirlari
Dozani oshirib yuborish
Boshqa dori vositalari bilan oʻzaro taʼsiri
Aminoglikozidlar, geparin, vankomitsin bilan farmatsevtik jihatdan mos kelmaydi. Natriy gidrokarbonat eritmasini erituvchi sifatida ishlatmang. „Halqali“ diuretiklar, aminoglikozidlar, vankomitsin, klindamitsin klirensni kamaytiradi, bu esa nefrotoksiklik havfini oshiradi. Bakteriostatik antibiotiklar (shu jumladan xloramfenikol) preparatning taʼsirini kamaytiradi. Farmatsevtik jihatdan quyidagi eritmalar bilan mos keladi: 1 dan 40 mg/ml gacha konsentratsiyada — NaCl 0,9%; natriy laktat; Hartman eritmasi; dekstroza 5%; NaCl 0,225% va dekstroza 5%; NaCl 0,45% va dekstroza 5%; NaCl 0,9% va dekstroza 5%; NaCl 0,18% va dekstroza 4%; dekstroza 10%; molekulyar ogʻirligi taxminan 40 ming Da boʻlgan dekstran 10% NaCl eritmasida 0,9% yoki dekstroza eritmasida 5%; molekulyar ogʻirligi taxminan 70 ming Da boʻlgan dekstran 6% NaCl eritmasida 0,9% yoki dekstroza eritmasida 5%. 0,05-0,25 mg/ml konsentrasiyalarda seftazidim intraperitoneal dializ eritmasi (laktat) bilan mos keladi. M/i yuborish uchun seftazidimni 0,5-1% lidokain gidroxlorid eritmasi bilan suyultirish mumkin. Quyidagi eritmalarga 4 mg/ml konsentratsiyada seftazidim qoʻshilsa, ikkala komponent ham faol boʻlib qoladi: gidrokortizon (natriy gidrokortizon fosfat) 1 mg/ml NaCl eritmasida 0,9% yoki dekstroza eritmasi 5%; sefuroksim (sefuroksim natriy) 0,9% NaCl eritmasida 3 mg/ml; kloksatsillin (kloksatsillin natriy) 0,9% NaCl eritmasida 4 mg/ml; geparin 10 XB/ml yoki 50 XB/ml 0,9% NaCl eritmasida; 0,9% NaCl eritmasida KCl 10 mEk/l yoki 40 mEk/l. Seftazidim (inyektsiya uchun 1,5 ml suvda 500 mg) va metronidazol (500 mg/100 ml) eritmasini aralashtirishda ikkala komponent ham oʻz faolligini saqlab qoladi.
Manbalar
uz.wikipedia.org