Scott E. Parazynski
Scott Parazynski (talaffuzi: Skott Parazinski 1961-yil 28-iyulda Arkansas shtatining Little-Rock shahrida tugʻilgan) — amerikalik shifokor va sobiq NASA astronavti. Scott 5 ta kosmik parvoz va 7 ta kosmik yurishning faxriysi. 2016-yil may oyida u Qoʻshma Shtatlar astronavtlari shon-sharaf zaliga kiritildi. U 2009-yilning mart oyida xususiy sektorda tadbirkorlik imkoniyatlaridan foydalaish uchun NASAdan nafaqaga chiqdi. Scott hozirda texnologiya startapining bosh direktori hisoblanadi. U koinotga uchgan va Yerning eng baland nuqtasi boʻlgan Everest choʻqqisini zabt etgan birinchi odamdir.
Shaxsiy
Scott asli polshalik boʻlib, oilasi avlodlari Krakovdan AQShga koʻchib kelishgan. U Palo Alto (Kaliforniya) va Evergreen, Koloradoni oʻzining ona shahri deb biladi. Scott Arizona shtat universitetining sayyorashunos olimi Meenakshi Wadhwa bilan turmush qurgan. Uning birinchi xotini Gaildan ikki farzandi bor. Scott alpinizm, qoyaga chiqish, uchish va shoʻngʻin kabi mashgʻulotlarni yaxshi koʻradi. Scott turli xil samolyotlarda 2500 soatdan ortiq parvoz qilgan. Alpinist sifatida u Serro 22,841 feet (6,962 m) va boshqa turli choʻqqilarni zabt etgan. U birinchi marta 2008-yil may oyida Everest choʻqqisiga koʻtarmoqchi boʻlgan, ammo ogʻir bel jarohati tufayli ortga qaytishga majbur boʻlgan. Bir yil oʻtgach, Discovery Channel da shifokor boʻlib xizmat qilib, 2009-yil 20-may kuni ertalab soat 4:00 da Everest choʻqqisiga muvaffaqiyatli chiqqan.
Taʼlim
Scott Dakar (Senegal) va Bayrut (Livan)dagi oʻrta maktabda oʻqigan. U Tehron, Erondagi Jamoat maktabi va Afina, Gretsiyadagi Amerika jamiyat maktabida oʻqigan va 1979-yilda tamomlagan. U 1983-yilda Stenford universitetida biologiya boʻyicha bakalavr darajasini oldi va 1989-yilda Stenford tibbiyot maktabini imtiyozli diplom bilan tugatdi. Garvard tibbiyot maktabining Brigham va ayollar kasalxonasida tibbiy amaliyot oʻtagan (1990). U Kolorado shtati Denver shahrida shoshilinch tibbiy yordam boʻyicha 22 oylik rezidentura dasturini tamomlagan.
Mukofot va unvonlar
Tibbiyot fakultetida oʻqiyotganda u Amerika Qoʻshma Shtatlarining rivojlanish Luge jamoasida ishtirok etdi va 1988-yilgi Olimpiya sinovlarida mamlakatdagi eng yaxshi oʻnta ishtirokchi qatoriga kirdi. U, shuningdek, 1988-yilda Kanadaning Kalgari shahrida boʻlib oʻtgan Qishki Olimpiya oʻyinlarida Filippin uchun Olimpiya terma jamoasi murabbiyi boʻlib ishlagan.
Tibbiy martaba
Scott Stenford universitetida bakalavriatda oʻqiyotganda, murakkab molekulyar biologiya usullaridan foydalangan holda Afrika uyqu kasalligida antigen oʻzgarishini oʻrgandi. Tibbiyot fakultetida oʻqish davomida u NASA aspiranti stipendiyasi bilan taqdirlandi. Scott NASA Ames tadqiqot markazida inson kosmik parvozi paytida yuzaga keladigan suyuqlik almashinuvi boʻyicha tadqiqot olib bordi. Bundan tashqari, u uzoq muddatli kosmik parvozlar uchun ishlab chiqilayotgan bir nechta mashq qurilmalarini loyihalashda ishtirok etgan va yuqori balandlikda iqlimlashtirish boʻyicha tadqiqotlar olib borgan.
NASA faoliyati
1992-yil mart oyida astronavt sifatida tanlangan Scott 1992-yil avgust oyida Jonson kosmik markaziga yuborildi. U bir yillik oʻqitish va baholashni tugatdi va missiya mutaxassisi sifatida malakaga ega boʻldi. Scott dastlab Astronavtlar ofisida Missiyani rivojlantirish boʻlimida parvoz kemasidan tashqari faoliyat (EVA) boʻyicha ekipaj vakillaridan biri boʻlib xizmat qilgan. U Moskvada Gagarin nomidagi kosmonavtlarni tayyorlash markazida besh oy mashgʻulot oʻtkazdi.
Adabiyotlar
Manbalar
uz.wikipedia.org