Sadriddin Ayniy uy-muzeyi (Samarqand)
Sadriddin Ayniy uy-muzeyi Samarqand shahrida joylashgan. Ushbu uy-muzeyi atoqli o‘zbek va tojik yozuvchisi, tarjimon va adabiyotshunos olim Sadriddin Ayniy hayoti va ijodiga bag‘ishlangan. Bu uyda Ayniy 1917-yildan oʻtgan asrning 50-yillari boshlarigacha yashagan. Uy-muzey hozirgacha faoliyat koʻrsatmoqda. Muzey har kuni soat 9:00 dan 20:00 gacha ochiq.
Sadriddin Ayniyning sobiq uyi eski shahar markazida, Registon ko‘chasida, Registon maydoni va ansambli hamda Amir Temur maqbarasidan uncha uzoq bo‘lmagan joyda joylashgan. Yo‘l yoqasida, uy oldida "Shoirlar xiyoboni" maydoni va Mirzo Ulug‘bek nomidagi 2-umumta’lim maktabi joylashgan. Bu xonadonda Sadriddin Ayniy 1917-yilda Buxoro amiri Said Olimxon ta’qibidan yashirinib yurgan kezlari yashgan. Umuman olganda, Ayniy bu uyda deyarli 35 yil, 50-yillarning boshigacha yashadi. Uy ikki qismga boʻlingan boʻlib, birinchi qismi XVIII asr oxiri — XIX-asr boshlarida, ikkinchi qismi esa 1930-yillarda Ayniyning oʻzi va uning doʻstlari tomonidan qurilgan.
1967-yilda O‘zbekiston rahbari Sharof Rashidov tashabbusi bilan Ayniy uy-muzeyi ochildi.
Uy-muzeyda Sadriddin Ayniyning yashash xonalari va ikkita ish xonasi saqlanib qolgan. "Odina", "Eski maktab", "Qullar", "Yatim", "Mukanna qoʻzgʻoloni" kabi asarlarini aynan shu xonadonda yozgan va unga tojik va oʻzbek adib va adiblari orasida shuhrat keltirgan. Uy-muzeyda sovet va sovet davridan oldingi buyumlar, mebel va buyumlarni, yozuvchining shaxsiy buyumlarini, stolini koʻrishingiz mumkin. "Naqshinkor" (naqshli, boʻyalgan) deb ataladigan bir xonaning burchagida u qishda isingan sandal joylashgan. Qo‘shni dam olish xonasida esa G‘afur G‘ulom, Abdurauf Fitrat, Hamza Hakimzoda Niyoziy, Abdullo G‘ani, Mirtemir, Usmon Nosir, Hamid Olimjon kabi mehmonlarni va ba’zan Ayniynikida tunab qolishga keladigan boshqa mashhur shoir va yozuvchilarni qabul qilgan. Uyning hovlisida Ayniyning o‘zi ekkan daraxtlar o‘sib yotibdi, ular orasida: ikkita olma daraxti (yozuvchining sevimli mevasi), shaftoli va uzum bor.
Shuningdek, uyda uning asarlari, yozuvchining ko‘plab tillarda nashr etilgan kitoblari, o‘sha davr gazeta va jurnallarida chop etilgan asl qo‘lyozmalari ko‘rgazmasi tashkil etilgan. Ekspozitsiyadan o‘zbek tilida 8 jildlik, tojik tilida 15 jildlik, rus tilida 6 jildlik, shuningdek, fors va boshqa tillarda bir necha jildlik kitoblar o‘rin olgan. Uzoq vaqt davomida ko‘chada, ya’ni Ayniyning uyi yonida bo‘lgan Sadriddin Ayniy byusti uyning hovlisida o‘rnatilgan. Shuningdek, ushbu uy-muzeyda madaniy tadbirlar, ijodiy uchrashuvlar o‘tkazib turiladi.
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org