Sadr ash-Shari’a al-Asgʻar
Sadr ash-Shari’a al-Asgʻar (arabcha: صدر الشريعة الأصغر),
Sadr ash-Shari’a at-Tani (arabcha: صدر الشريعة الثاني nomi bilan ham tanilgan) — hanafiy — moturidiy olimi, faqih (fiqh), mutakallim (teolog), mufassir (Qur’on tafsiri), muhaddis (hadis mutaxassisi), nahoviy (grammatik), lug‘oviy (tilshunos), mantiq va astronom bo‘lgan, o‘zining zamon va fiqhi, o‘rni va islom dinini sharhlashi bilan mashhur bo‘lgan. turli islom fanlaridagi bilimlarining chuqurligi. Uni at-Taftazoniy va Abdulhay al-Luknaviy maqtagan.
Ismi
U „Sadr ash-shari’a al-asg‘ar“ deb ham ataladi. Umuman, Sadr ash-shariat deyilganda, u kishini nazarda tutadi. Al-Asgʻar atamasi (inglizcha: the younger) yoki al-Tani (inglizcha: the second) katta bobosi Ahmad b.dan farqlash uchun unvonidan keyin baʼzan qoʻshiladi. Ubayd-Alloh, u Sadr ash-shariat nomi bilan ham tanilgan, lekin al-Akbar qoʻshimchasi bilan (inglizcha: the older, the greater) yoki al-Avval (inglizcha: the first).
Oʻqituvchilari
U olimlar oilada tug‘ilgan. U bobosi singari otasi qo‘lida ham o‘qigan.
Faoliyati
Uning bilimi hadis, fiqh, kalom, grammatika, ritorika, aniq va tabiiy fanlar kabi koʻplab sohalarda kengaydi. Uning bilimi juda katta va chuqur edi, bu orqali u koʻplab muhim va qiyin mavzularni qisqacha bayon qila oldi.
Hanafiy mazhabida bir qancha nufuzli asarlar muallifi. Uning at-Tanqih (arabcha: التنقيح), unga at-Tavdih (arabcha: التوضيح nomli oʻzining sharhi bilan birga. Aniqlik), „fiqhiylar yoʻli“ (yaʼni hanafiylar) va „ sxolastiklar yoʻli“ oʻrtasida qoʻshilib, hanafiy Faxrul-islom al-Bazdaviy va Molikiy ibn al-Hojib asarlarini birlashtirib, yangi sintezga aylantiruvchi usulul-fiqh asaridir. Bu asar hanafiy fiqhi nazariyasini sxolastiklashtirishdagi yangi taraqqiyotni aks ettiradi.
U Taʼdil al-'Ulum (arabcha: تعديل العلوم) nomi bilan mashhur (hali nashr etilmagan) asar yozgan. Fanlarning sozlanishi ), bu Xuroson va Ma Varaʼ an-Nahrda (Mavaroʻniya) moturidiy kalomining rivojlanishida muhim bosqich boʻldi. Uning „Taʼdil al-Ulum“ asari XVI asrdagi Usmonli olimi va qozisi Ahmad Toshkoʻpruzoda (vaf. 1561) tomonidan mantiqda eng yuqori darajaga erishmoqchi boʻlgan har bir kishiga tavsiya etilgan.
Oʻlimi
U hijriy 747 (milodiy 1346—1347)da vafot etgan va Buxoroda dafn etilgan.
Yana qarang
Manbalar
Adabiyotlar
Arab manbalari
Havolalar
uz.wikipedia.org