Rus-Polyak urushi (1577—1582)
Rus-Polyak urushi (1577-1582) — 1577-1582-yillardagi Livon urushining yakuniy qismi. Polsha qiroli va Litva Buyuk Gertsogi Stefan Batoriy qoʻmondonligi ostida Rech Pospolita qoʻshinlari Zadvinsk va Polotsk knyazligi uchun kurashda Ivan Grozniy armiyasiga qarshi muvaffaqiyatli harakat qilishdi. Rus qoʻshinlari Yam-Zapolskiy tinchlik sulhi tugashidan oldin Livoniyadan quvib chiqarildi.
Harbiy harakatlar
Rech Pospolita taxtiga turklarning faol koʻmagi bilan kelgan Stefan Batoriy (1576) hujumga oʻtdi, Wendenni egallab oldi (1578), ammo ruslar Oberpallenni egallab, Wendenni qamal qilishga muvaffaq boʻlishdi. Rus qoʻshinlari 21.10.1578-sanada Wenden yaqinida Sapieha va Boye tomonidan magʻlubiyatga uchradi. Ruslar Polotsk (1579), Sokol, Velij, Usvyat, Velikiye Lukini yoʻqotdilar. Qoʻlga kiritilgan qalʼalarda polyaklar va litvaliklar rus garnizonlarini butunlay yoʻq qilardilar. Polsha va Litva otryadlari Smolensk viloyatini, Seversk oʻlkasini, Ryazan viloyatini, Novgorod viloyatining janubi-gʻarbiy qismini vayron qilib, Volga daryosi boshigacha boʻlgan rus yerlarini talon-toroj qildilar. Ular amalga oshirgan vayronagarchilik eng dahshatli tatar reydlarini eslatar edi. Orshalik Litva voyevodasi Filon Kmita gʻarbiy Rossiya yerlarida 2000 ta qishloqni yoqib yubordi va katta asirlarga ega boʻldi. Litva magnatlari Ostrojskiy va Vishnevetskiy yengil otliq otryadlar yordamida Chernigov viloyatini talon-toroj qildilar. Shlyaxtich Yan Solomeretskiyning otliqlari Yaroslavl atrofini vayron qilishdi.
1581-yil fevral oyida litvaliklar Staraya Russa ni yoqib yuborishdi.
1581 yilda Polsha-Litva armiyasi Pskovni qamal qildi, ular agar muvaffaqiyatli boʻlsa , Buyuk Novgorod va Moskvaga borish niyatida edilar.
1581-1582-yillarda garnizoni va shahar aholisi tomonidan Pskovning qahramonlik bilan himoyasi Rossiya uchun urushning yanada qulay natijasini aniqladi: Pskov yaqinidagi muvaffaqiyatsizlik Stefan Batoriyni tinchlik muzokaralariga kirishishga majbur qildi.
Manbalar
uz.wikipedia.org