Rosa banksiae
Rosa banksiae — Atirgullar oilasiga mansub o'simlik turi bo'lib, umumiy nomlari
Lady Banks atirgul yoki shunchaki
Banks atirgul , Gansu, Guychjou, Xenan, Xubey, Jiangsu, Sichuan va provinsiyalarida o'suvchi, vatani Xitoyning markaziy va gʻarbiy qismida joylashgan atirgullar oilasiga mansub gulli oʻsimliklar turiga kiradi. Maskur o'simlik 0.5 metrdan 2.5 metrgacha boʻlgan balandlikda oʻsadi. Ushbu atirgul turi botanik Sir Joseph Banksning rafiqasi Dorothea Lady Banks sharafiga atab nomlangan.
Tavsifi
Bu shiddat bilan 6 m (20 ft) balandlikkacha oʻsadigan, hayotiy shakli shoxli buta yoki tok hisoblanadi. Aksariyat atirgullardan farqli oʻlaroq, u 5 tagacha tikanlarga ega boʻlishi mumkin. Baʼzi turlari deyarli tikansiz boʻladi. Tikanlari ayniqsa qalin, kuchli kurtaklarda 5 mm uzunlikda boʻladi. Barglari doim yashil, 4-6 sm uzunlikda, uchdan beshta songacha (kamdan-kam yetti) yaproqlari uzunligi 2-5 sm, cheti tishli tuzilishga ega.
Gullari kichik, diametri 1,5-2,5 sm, oq yoki och sariq rangli va xushboʻy hidli. Odatda shimoliy yarim sharda may oyida paydo boʻladi, bu barcha atirgullarning eng erta gullashlaridan biri hisoblanadi, ammo sovuq havo gullashni kechiktirishi mumkin. Lady Banksning barcha atirgullari binafsha rangni boʻlib, turli darajada oʻziga xos hid taratadi.
Taksonomiyasi
"R. banksiae" birinchi marta WT Aiton tomonidan „Hortus kew“ da tasvirlangan va nashr etilgan. 2-nashr, 3-jild, 1811-yil 258-betda. Baʼzi manbalarda ushbu tur muallifi Robert Brown qayt etilgan, ammo 2018 yilda ICN tomonidan WT Aiton haqiqiy muallif ekanligiga kelishilgan.
Oʻstirish va foydalanish
Lady Banks Rose (Rosa Banksiae) — Bu oʻsimlikning barglari yaralarni davolashda va toʻqimalarning regeneratsiyasiini ragʻbatlantirishda foydali xususiyatlarga ega oʻsimlik hisoblanadi. Oʻsimlik shuningdek, dorivor moddalar sifatida ishlatiladigan taninlarga juda boy.
Tarixiy manbalarda qayt qilishicha Rosa banksiae, Xitoy bogʻlarida yuzlab yillar davomida oʻstirilgan. Bu turni Yevropaga ser Jozeph Banks tomonidan oʻsimliklarni aniqlash maqsadida uyushtirilgan ekspeditsiyasiga yuborilgan Uilyam Kerr olib kelgan. U 1807-yilda mashhur Fa Tee bolalar bogʻchasidan oq Lady Banks (R. banksiae var. banksiae) nomini olgan birinchi Lady Banks Rose gulini sotib olgan.
Keyinchalik Xitoyda oʻsadigan oʻsimlikning boshqa bir qator shakllari, jumladan, R. banksiae var. normalis (yuqoriga qarang) va R. banksiae 'Luteaʼ, sariq Lady Banks gul (1824-yilda JD Parks tomonidan Yevropaga olib kelingan). 1993-yilda bu nav Qirollik bogʻdorchilik jamiyatining Bogʻdagi xizmatlari uchun mukofotiga sazovor boʻldi. U anʼanaviy xitoy tabobatida, boshqa oʻsimliklar va oʻtlarning qismlari (masalan, monkshood va Ligusticum wallichii) boʻgʻimlarning ogʻriqli shishishini davolash uchun liniment shakli sifatida ishlatiladi.
1885-yilda Arizona shtatining Tombstone shahrida ekilgan R. banksiae dunyodagi eng katta atirgul butasi hisoblanadi. U 9,000 kvadrat fut (840 m) mehmonxona ustidagi tomda va 12-fut (3.7 m) aylana magistral yoʻl boʻyida manzarali maydonni hosil qiladi.
Turlari
Oʻsimlikning ikki xil turi bor:
Galereyada
Manbalar
Adabiyotlar
uz.wikipedia.org