Rocky-1 (film,1976)
"Rocky" (inglizcha: Rocky)-bokschi Rocky Balbao rolini Silvestr Stallone oʻynagan amerika sport drama filmi.Filmni ishlab chiqarishda prodyuserlar Irvin Uinkler,Robert Chrtoff va ularning Chartoff-Winkler Productions kompaniyasi tashkil qilgan va nazorat qilgan.Filmga Stallone ssenariysi boʻyicha Jon Avildsen rejissyorlik qilgan.Filmda ishtirok etgan boshqa aktyorlar orasida Thalia Shire,Bert Young,Apollon Creed rolidagi Karl Uezers,Burgess Meredith va boshqalar bor.
Filmning birinchi kinoteatrda namoyishi 1976-yil 21-noyabrda Nyu-Yorkda boʻlib oʻtgan.AQSHda esa toʻliq kinoteatrlarda namoyish etilishi oʻsha yilning 3-dekabrida boshlangan.Ishlab chiqarish byudjeti 1,1 million dollargacha boʻlgan Rocky AQSh prokatida yilning eng yuqori daromad keltirgan filmiga aylandi (117,2 million).Boshqa mamlakatlarda esa 107,8 million dollar yigʻib, jami 225 million dollar ishlab olishga muvaffaq boʻldi.Film asosan tomoshabinlar va tanqidchilarning ijobiy baholarini oldi, shuningdek, uchta „Oskar“ va „Oltin globus“ mukofotini qoʻlga kiritib, bosh aktyor Silvestr Stallonega shuhrat keltirdi. Filmning muvaffaqiyati shu nomdagi media franshizasining yaratilishiga ham hissa qoʻshdi.Unda Stallonening aktyor va ssenariy muallifi sifatida doimiy ishtirokida 7 ta davomli film — 1979-yildan 2006-yilgacha chiqarilgan 5 ta toʻgʻridan-toʻgʻri filmlar.Shuningdek ikkita film Apollo Creedning o'g'li va uning ustozi Rocky Balboa haqidagi spin-off seriyasi 2015-yilda „Creed:Rocky merosi“ lentasi bilan boshlangan.
2006-yilda film Madaniy, tarixiy yoki estetik ahamiyatga ega boʻlgan milliy kino reestriga kiritilgan.
Mazmuni
Film 1975-yil 25-noyabrdan 1976-yil 1-yanvargacha Filadelfiya yaqinida Kensington shahrida boʻlib oʻtadi.Bosh qahramon Rocky Balbao-oddiy bokschi.Kunduzi Rocky oʻz xoʻjayini, mahalliy qarz beruvchi Toni Gazzoning qarzdorlari uchun pul oʻtkazuvchisi boʻlib ishlaydi, kechqurun esa u ringda mashq qiladi va chiqish qiladi.Uning oʻzi eski uydagi kichkina kvartirada qashshoqlikda yashaydi.Shunday boʻldiki „Suyak sindiruvchi“ laqabli jahon chempioni Apollo Creed oʻzining navbatdagi jangini Filadelfiyada oʻtkazishga qaror qildi.Biroq jang arafasida Apolloning raqibi qoʻlidan jiddiy jarohat oladi.Rejalashtirilgan jangni kechiktirishni istamay Creed mahalliy yangi kelganlar bilan uchrashishga va AQShning 200 yilligiga bagʻishlangan dabdabali aksiyani oʻtkazishga qaror qiladi.Demak chempion oʻz nomini yanada targʻib qilishni va mashhurligini oshirishni rejalashtirmoqda. Apolloga Rockyning laqabi yoqdi-"Italyan aygʻiri" (inglizcha: The Italian Stallion) va u nomaʼlum bokschiga jahon chempioni boʻlish imkoniyatini berishga qaror qiladi.
Ayni paytda Rocky uyatchang qiz Adrian Pennino zoomagazin sotuvchisi va doʻsti Pollining singlisi bilan uchrashishga harakat qiladi.Avvaliga u yigitga eʼtibor bermaydi, lekin u uchrashishga rozi boʻladi.
Creedning chaqirigʻini qabul qilgan Rocky jangga qattiq tayyorgarlik koʻrishni boshlaydi.Isteʼfodagi bokschi Mikki Goldmill rahbarligida mashq qiladi.
Jang 1976-yil 1-yanvarda boshlanadi.Apollo raqibini jiddiy qabul qilmaydi, lekin Rocky jahon chempionini birinchi raunddayoq nokdaun qiladi.Creed Rockyni itarib yuboradi. Zarbalarga chidamliligi qobiliyati tufayli Balboa barcha 15 raunddan omon oʻtadi va jang oxirida tarozini deyarli oʻz foydasiga hal qiladi.Biroq Creed kichik farq bilan ochkolar boʻyicha gʻalaba qozonadi.
Rollarda
Jo Freyzer bosh qahramonlar oʻrtasidagi jang boshlanishidan oldin filmda oʻzini oʻynadi.Yongʻin yonida qoʻshiq kuylayotgan asosiy koʻcha xonandalaridan birini Silvestr Stallonening ukasi-Frenk Stallone ijro etgan.
Ishlab chiqarish
Tayyorgarlik davri
Reja Silvestr Stallone 1975-yil 24-martda Ogayo shtati Richfild shahridagi Richfild kolizeyida Muhammad Ali va Chak Vepner oʻrtasidagi jangni tomosha qilgandan koʻp oʻtmay, Rocky uchun ssenariyni uch yarim kun ichida yozdi.Vepner 15-raundda texnik nokaut bilan magʻlub boʻldi va jang shunchalik uzoq davom etishini hech kim kutmagandi.Garchi bu voqea Stalloneni „Rocky“ ustida ishlashni boshlashga undagan boʻlsa-da, keyinchalik u Vepner uni ssenariy yozishga ilhomlantirganini inkor etdi va hatto Vepnerga „Rocky 2“ filmida Rockyning sparring sherigi rolini sinab koʻrishni taklif qildi.Wepner juda noʻnoq aktyor boʻlib chiqdi va kastingdan oʻta olmadi.Kelajakda Vepnerning soʻzlariga koʻra Stallone unga filmlaridan birida rol berishga vaʼda bergan, ammo u hech qachon bunday qilmagan.2003-yilda Vepner Stalloneni hech narsa toʻlamay, uning tarjimai holini naqd pullaganlikda ayblab sudga berdi. Stallonening taʼkidlashicha filmda Vepnerning tarjimai holiga toʻgʻridan-toʻgʻri havolalar yoʻq va Chakning oʻzi allaqachon „haqiqiy Rocky“ sifatida shon-sharaf ulushini olgan.Chunki bu mish-mishlar film premyerasidan oldin ham tez tarqalib ketgan.Stallone Wepnerga oshkor etilmagan summani toʻlaganidan soʻng daʼvo sud orqali hal qilindi.Film uchun boshqa ilhomlantiruvchi bokschilar Rocky Marsiano va Jo Frayzer hamda Rocky Grazianoning „Kimdir meni yoqtiradi“ avtobiografiyasi va xuddi shu nomdagi film bilan birga haqiqiy hayotdagi bokschilarning xarakteristikalari boʻlishi mumkin".
„United Artists“ kinokompaniyasi Stallonening ssenariysini yoqtirishdi va uni Robert Redford,Rayan O'nil,Bert Reynolds yoki Jeyms Kaan kabi mashhur yulduzlar uchun mumkin boʻlgan vosita deb hisoblashdi.Stallone bosh qahramonni oʻzi oʻynashi uchun hatto ultimatum qoʻyishgacha borib turib oldi.Keyinchalik Stallone agar film bosh rolda boshqa birov bilan muvaffaqiyatli boʻlsa, oʻzini hech qachon kechirmasligi haqida gapirdi.Shuningdek u Irving Uinkler va Robert Chartoffning studiyasi bilan tuzilgan prodyuserlik shartnomasi mablagʻ yetishmovchiligi boʻlgan taqdirda loyihani „tuzatish“ imkonini berishi mumkinligini ham bilardi. Ishlab chiqaruvchilar shuningdek, oʻzlarining katta byudjetlari bilan har qanday yoʻqotishlarni taʼminladilar (ularning mumkin boʻlgan yoʻqotishlari „Rocky“ muvaffaqiyati bilan qoplanadi).Filmning ishlab chiqarish byudjeti 1 075 000 dollarni tashkil etdi, yana 100 000 dollar ishlab chiqarish toʻlovlariga va 4,2 million dollar reklama xarajatlariga sarflandi.
Aktyorlar guruhi Chartoff va Uinkler ssenariy va Stallonening bosh rolni oʻynash gʻoyasi haqida hayajonlangan boʻlishsa-da ular filmning nomaʼlum nomiga ega boʻlishga ikkilanishgan. Prodyuserlar hikoyaning boshqa asosiy qahramonlarini oʻynashda ham muammoga duch kelishdi, chunki Apollo Creed va Adrian filmda tasvirga olish standartlariga kechikishgan (ikkalasi ham bir kunda suratga olingan). Haqiqiy hayotdagi bokschi boʻlgan Ken Norton dastlab Apollo Creed roli uchun qidirilayotgan aktyor boʻlgan boʻlsada ketib qoldi va bu rol oxir-oqibat Karl Uezersga berildi.Norton Muhammad Ali bilan uchta jang oʻtkazgan, bunga Creed erkin yondoshadi."The Rocky Scrapbook" nashriga koʻra, aktrisa Kerri Snodgress dastlab Adrian rolini ijro etgan, biroq pul muommosi prodyuserlarni boshqa variantlarni izlashga majbur qilgan.Syuzan Sarandon bu rol uchun kastingdan oʻtdi, ammo personaj uchun juda yoqimtoy deb topildi.Thalia Shirening keyingi namoyishidan soʻng, prodyuserlar va rejissyorlar u oʻz rolini oʻynashini talab qilishdi.
Bokschi Jo Frayzer filmda epizod rolga ega edi.Apollo Creed xarakteriga Freyzer bilan uch marta jang qilgan bokschi Muhammad Ali taʼsir koʻrsatdi.1977-yilda 49-Oskar mukofotini topshirish marosimida Ali va Stallone Ali filmdan xafa boʻlmaganini koʻrsatish uchun qisqa xazil toʻqnashuv yuzaga keltirishadi. Hikoyadagi eng esda qolarli lahzalardan baʼzilari-Rockyning jang sahnalari va jangga tayyorgarlik koʻrish uchun Filadelfiya san'at muzeyi zinalaridan yugurishi-Jo Freyzerning haqiqiy faoliyatidan olingan.Buning uchun u kino ijodkorlaridan hech qanday pul olmagan.
Filmning nisbatan kichik byudjeti tufayli Stallonelar oilasi aʼzolari kichik rollarni oʻynagan.Uning otasi raundning boshlanishi va tugashini bildirish uchun qoʻngʻiroq chaladi, ukasi Frank koʻcha qoʻshiqchisi rolini oʻynaydi, birinchi rafiqasi Sasha esa fotograf edi.Boshqa rollar orasida radio va teleboshlovchi Bill Baldwin bilan birga sport spikeri Stu Nahan oʻzini oʻynashadi va „Tromo“ mustaqil kino kompaniyasi asoschisi Lloyd Kaufman mast rolida harakat qiladi.Diana Lyuis esa oʻsha paytda Los-Anjelesda va keyinchalik Detroytda yangiliklar boshlovchisi boʻlib ishlagan televizion yangiliklar muxbiri sifatida kichik sahnada rol oʻynaydi.Toni Burton Apollo Creedning murabbiyi Toni Evers sifatida paydo boʻldi, u butun Rocky seriyasida oʻynashi mumkin edi, garchi unga Rocky II gacha rasmiy ism berilmagan edi.
Suratga olish davri
"Rocky" filmini suratga olish 1976-yil 9-yanvarda boshlangan.Ular asosan Filadelfiya boʻylab,Los-Anjelesda suratga olingan bir nechta sahnalar bilan boʻlib oʻtdi.Garret Braunning yangi „Steadicam“ qurilmasi Rocky bilan yugurish, mashq qilish va Filadelfiya sanʼat muzeyi zinapoyasidan yuqoriga koʻtarilishda silliq tasvirlarni olish uchun ishlatilgan, hozir bu xalq tilida „Rocky qadamlari“ deb ataladi.
Suratga olish jarayonida hikoyaning baʼzi elementlari oʻzgartirildi.Asl ssenariy yanada quyuqroq ohangga ega edi: Mikki irqchi sifatida tasvirlangan va ssenariyda Rocky professional boksning bir qismi boʻlishni xohlamasligini tushunib, boksni tark etishi bilan yakunlangan.
Stallone va Uezers final jangini suratga olish paytida jarohat olishgan.Stallonening qovurgʻalari koʻkargan va Uezersning burni jarohatlangan edi.
Rocky va Adrian oʻrtasidagi birinchi uchrashuvida bosh qahramon muz maydonida yopilgandan keyin konkida uchishga ruxsat berish uchun farroshga pora bergan voqea faqat byudjet bosimi tufayli shu tarzda suratga olingan.Voqea dastlab muz maydonida ish vaqtida suratga olinishi rejalashtirilgan edi.Biroq prodyuserlar ushbu sahna uchun zarur boʻlgan qoʻshimchalarni ijaraga ololmasliklariga qaror qilishdi.
Filmni montaj qilish davri
Musiqasi "Rocky" uchun musiqa Bill Konti tomonidan yaratilgan. Darhaqiqat Devid Shir (Thaliya Shirening oʻsha paytdagi turmush oʻrtogʻi) birinchi boʻlib film uchun bastakorlik qilish imkoniyatini qoʻlga kiritdi, lekin oldingi majburiyatlari tufayli uni rad etishga majbur boʻldi.Shunday qilib Jon Avildsen filmning nisbatan kam byudjeti tufayli hech qanday studiyalarsiz Kontiga murojaat qildi."Musiqa uchun byudjet 25 000 edi" dedi Avildsen."Va buning ichiga quyidagi narsalar kiradi: musiqachilarga toʻlashi kerak boʻlgan bastakorning gonorari, studiya ijarasi va yozib olish uchun kaseta sotib olish".
Qoʻshiqning asosiy mavzusi „Gonna Fly Now“ bir hafta davomida (1977-yil 2-iyuldan 8-iyulgacha) Billboard jurnalining „Hot 100“ roʻyxatida birinchi oʻrinni egalladi va Amerika Kinosanʼati Instituti AFL talqini boʻyicha 100 yillikning 100 ta eng yaxshi amerika filmlari musiqalari ichida 58-oʻringa qoʻydi.1976-yil 12-noyabrda United Artists Records tomonidan saundtrek albomi chiqdi. Albom 1988-yilda EMI tomonidan CD va kassetada qayta chiqarilgan.
Video chiqarish
Mukofotlar va nominatsiyalar
Keyinchalik tan olinishi
Taʼsir qilish
1996-yilgi Olimpiada chempioni va IBF boʻyicha jahon chempioni (1999-2003) qozogʻistonlik bokschi Vasiliy Jirov shunday dedi:
"Men „Rocky“ filmini koʻrganimdan soʻng boksga keldim. Rockyga oʻxshab ketish istagi meni hayajonga soldi.Ringda birinchi marta ogʻriyapti, zarbalarni oʻtkazib yubordim, koʻkarishlar bor edi.Men buni yengib oʻtaman dedim, bu unchalik ogʻriqli emas, zerikarli emas, balki hayotni yaxshilashi mumkin".
— Zakon.kz portaliga intervyu.2016 yil
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org