Rayhona binti Zayd

Rayhona binti Zayd (arabcha: ريحانة بنت زيد) Islom dini paygʻambari Muhammadning soʻnggi ayoli boʻlgan va shuning uchun u „Umm-ul-Muʼminin“ (arabcha: أمّ المؤمنين, rom.:ʾumm al-muʾminīn), yaʼni „Moʻminlarning onasi“ hisoblanadi. Rayhona Banu Nodir qabilasidan boʻlgan yahudiy ayol boʻlib, 627-yilda (5-hijriy) Banu Qurayza voqeasidan keyin Islom dini paygʻambari Muhammad bilan turmush qurgan. Rayhonaning Muhammad bilan turmush qurgan yoki qurmaganligi baʼzida bahsli mavzu sifatida eʼtirof etiladi.

Biografiyasi

Rayhona Banu Nodir qabilasida tugʻilgan va turmushga chiqqandan soʻng Banu Qurayza qabilasi aʼzosiga aylangan.

Ibn Saʼd Rayhona islomni qabul qilganidan keyin Muhammadga turmushga chiqqanligini yozgan. At-Saʼlabiy uning Muhammadning xotini boʻlganini tasdiqlagan va Rayhona uchun mahr toʻlanganiga dalillar keltirgan. Ibn Hojar Muhammad Rayhonaga uylanganidan keyin uy berganiga ishora qiladi. Antonie Wessels Muhammad Rayhona Banu Nodir va Banu Qurayza qabilalari bilan ikki tomonlama aloqadorligi sababli siyosiy sabablarga koʻra turmushga chiqqan deb, Lesley Hazleton esa buni Muhammadning ittifoq tuzganiga dalil deb hisoblagan. Aksincha, Barakat Ahmad Rayhona va Muhammadning qoʻshinlari tomonidan har ikki qabilaning yoʻq qilingani tufayli Muhammadning nikohi „maʼnosiz“ degan tushunchani qoʻllab-quvvatlagan.

Islom ulamolari orasida Mariya al-Qibtiya singari Rayhonaning ham rasman Muhammadning xotinlaridan biri boʻlganmi degan umumiy fikr mavjud emas. Jumladan, Hofiz ibn Minda va Shibli Noʻmoniylar uning Islom dinini qabul qilganidan keyin Banu Nodirga qaytganini taʼkidlashgan.

Rayhona 631-yilda, hajdan 11 kun oʻtib vafot etgan va Muhammadning boshqa ayollari bilan birga Madinadagi Al-Baqi qabristoniga dafn qilingan.

Yana qarang

Manbalar

uz.wikipedia.org