Ravishdosh

Ravishdosh — feʼlning ravishga xos vazifada qoʻllanish uchun maxsuslashgan shakli. Ravish harakatning belgisini bildirib, uning biror xususiyatini koʻrsatadi. Ravishlar harakatni ifodalovchi har qanday feʼl bilan qoʻllana oladi. Ular, asosan, harakatning belgisini, jumladan, paytini, maqsadini, sababini bildirib, gapda hol boʻlib yoki ergash gapning kesimi vazifasida keladi. Hozirgi oʻzbek tilida Ravishning bir necha shakllari bor, ular quyidagi qoʻshimchalar yordamida yasaladi: — (i)b — oʻqib, koʻrib; — a, — y—kula-kula, yigʻlay-yigʻlay; — gach (—kach, — qach), —kelgach, tikkach, chiqqach; — gani (—kani, — qani) — koʻringani, toʻkkani, soqqani; — guncha (—kuncha, — quncha) — borguncha, choʻkkuncha, taqquncha kabi. Ravishning boʻlishsiz shakli — may, — masdan qoʻshimchalari bilan yasaladi: oʻqib— oʻqimay, oʻqimasdan kabi.

Manbalar

uz.wikipedia.org

Sun'iy intellekt javobi:

Ravishdosh so‘zi o‘zbek tilida grammatik termin hisoblanadi va fe’lning shakllantirish usuliga taalluqlidir. Ravishdosh — bu fe’lning ba’zi shakllari yoki turkumlarini ifodalovchi grammatik tushuncha bo‘lib, u grammatik kategoriya yoki ravish (masalan, zamon, diyektivlik, ko‘rsatkichlik) bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.

Ko‘proq ma’lumot uchun:

Ravishdosh nima?
Ravishdosh so‘zining ma’nosi “ravish” va “dosh” (ya'ni, “biror narsaga ega bo‘lgan”) so‘zlaridan tashkil topgan. Bu tushuncha fe’lning asosiy shaklidan kelib chiqqan holda boshqa grammatik shakllar, xususan, ravish funksiyasini bajaruvchi qo‘shimcha shakl yoki turkumni anglatadi.
Ravish (Adverbial) va Ravishdosh
O‘zbek tilida “ravish” atamasi ko‘proq sintaksis va morfologiyada ravishlarni ifodalovchi so‘z yoki so‘z birikmalarini bildiradi. Ravishdosh esa fe’ldan olingan va ravish vazifasini bajaruvchi morfemalar yoki subtype shakllarni anglatadi.
Misollar:
- Fe’ldan hosil qilingan ravishdoshlar. Masalan, “yuringan” (yur+ing+an) shakli, bunda “-ingan” qo‘shimchasi fe’lning o‘tgan zamon ravishda ravish vazifasini bajarishini ko‘rsatadi.
- “O‘qib” (o‘q+ib) shakli — fe’ldan hosil bo‘lgan ravishdosh bo‘lib, harakatning davomiy yoki ma’lum bir ravishda bajarilishini bildiradi.
Foydalanish sohalari:
Ravishdoshlar fe’l harakati haqida qo‘shimcha ma’lumot beradi. Masalan, harakat qachon, qanday sharoitda yoki qanday holatda sodir bo‘lishini aniqlash uchun grammatik konstruktsiyalarda qo‘llaniladi.
Grammatik o‘rni:
Ravishdosh fe’llarga qo‘shimcha ma’no beruvchi grammatik element hisoblanadi va ularning turlari, shakllari davlat tilining grammatik qonunlariga muvofiq ravishda farq qilishi mumkin.

Xulosa:
Ravishdosh — bu o‘zbek tilidagi fe’lning grammatik shakli bo‘lib, u harakatni qanday, qachon yoki qanday vaziyatda bajarilishini ko‘rsatadi. Bu shakllar fe’lga qo‘shimcha ma’no beruvchi va harakatni aniqlashtiruvchi grammatik elementlar sifatida tilda muhim o‘rin tutadi.

Agar sizga aniqroq yoki boshqa misollar kerak bo‘lsa, iltimos, qo‘shimcha savollar bering!