Qutb (tushuncha)
Qutb ,
Qutub ,
Kutb ,
Kutub yoki
Kotb (arabcha: قطب), „oʻq“, „burilish“ yoki „qutb“ degan maʼnoni anglatadi. Qutb samoviy harakatlarga ishora qilishi va astronomik atama yoki ruhiy belgi sifatida ishlatilishi mumkin. Tasavvufda qutb — avliyolar ierarxiyasini boshqaradigan komil inson, al-Inson al-Komil („Umumjahon odam“). Qutb Xudo bilan ilohiy aloqaga ega boʻlgan va uni tasavvufning markazi yoki oʻqi boʻlgan ilmlarni uzatuvchi soʻfiylik ruhoniysidir, lekin u dunyoga nomaʼlum. Har bir davr uchun beshta qutb bor va ular begʻubor va ishonchli ruhiy rahbarlardir. Ular faqat tasavvufchilarning tanlangan guruhiga ochiladi, chunki „insonning Xudoni toʻgʻridan-toʻgʻri bilishga boʻlgan ehtiyoji“ mavjud.
Ismoiliyashunoslik institutiga ko‘ra, "Termiziy, Abdurrazzoq va Ibn Arabiy (vafoti 1240) kabi tasavvuf adabiyotida [Qutb] eng komil insonni nazarda tutadi.
Manbalar
uz.wikipedia.org