Quloq qurti

Miyaga oʻrnashib qoladigan kuy (inglizcha: Earworm), shuningdek, miya qurti , yopishqoq musiqa , tiqilib qolgan qoʻshiq sindromi , yoki koʻpincha, quloq qurtlaridan soʻng hosil boʻluvchi ixtiyorsiz musiqiy tasvirlar (IMT) deb ham ataladi. Bu ijro etilmagan paytda ham odamning ongini doimiy ravishda egallab turadigan jozibali va/yoki esda qolarli musiqa yoki soʻz. Yorliq sifatida ixtiyorsiz musiqiy tasvirlar faqat quloq qurtlari bilan chegaralanib qolmaydi. Musiqiy gallyutsinatsiyalar ham, garchi ular bir xil boʻlmasa-da, ushbu toifaga kiradi. Quloq qurtlari ixtiyorsiz xotiraning keng tarqalgan turi hisoblanadi. Quloq qurtlarini tasvirlash uchun tez-tez qoʻllaniladigan iboralarning baʼzilari „musiqiy tasvirni takrorlash“ va „ixtiyorsiz musiqiy tasvir“ kabi jumlalarni oʻz ichiga oladi.

Quloq qurti, yaʼni, inglizcha: earworm soʻzi, nemis tilidagi Ohrwurm soʻzining kalkasi — nusxasidir. Eng qadimiy ingliz tilida yozilgan Desmond Bagleyning 1978-yilgi Flyaway romanida kitob muallifi soʻzning asosini nemischadan kelib chiqqanligiga ishora qiladi.

Ushbu hodisani oʻrgangan tadqiqotchilar orasida Theodor Reik, Sean Bennett, Oliver Sacks, Daniel Levitin, James Kellaris, Philip Beaman, Vicky Williamson, Diana Deutsch va Peter Szendy va yana boshqa olimlar mavjud. Bu hodisani eshitish gallyutsinatsiyasi olib keladigan miyaning temporal quloq yumshoq qismiga zarar yetkazish natijasida yuzaga kelgan noyob tibbiy holat — palinakuzis bilan aralashtirib yubormaslik kerak.

James Kellaris tomonidan olib borilgan tadqiqotlarga koʻra, odamlarning 98 %i quloq qurtlarini boshdan kechirishdi. Ayollar va erkaklar bu hodisani teng ravishda tez-tez boshdan kechiradilar. Ammo, quloq qurtlari ayollarda uzoqroq davom etadi hamda ularni koʻproq bezovta qiladi. Kellarisning statistik maʼlumotlarga koʻra, soʻzlari taʼsirli boʻlgan qoʻshiqlar quloq qurtlarining 73,7 % ni tashkil qilishi mumkin, instrumental musiqa esa atigi 7,7 % ni tashkil qiladi.

Yana qarang

Manbalar

Adabiyotlar

Havolalar

uz.wikipedia.org