Oʻzgarmas qaror operatsiyasi
«Oʻzgarmas qaror» operatsiyasi (inglizcha: Operation Inherent Resolve, OIR) — AQSh qurolli kuchlari va ularning ittifoqchilari tomonidan „IShID“ xalqaro terrorchilik tashkilotiga qarshi amalga oshirilgan harbiy operatsiya. Operatsiya uchun 20 dan ortiq davlat moliyaviy, razvedka va logistika va siyosiy yordam koʻrsatdi. 2014-yil avgustidan beri operatsiya oʻtkazilgan yil davomida koalitsiya 3 milliard dollardan ortiq mablagʻ sarflagan.
Operatsiyaning borishi
Operatsiya 2014-yilning 8-avgustida havo hujumlari bilan boshlangan. AQSh Mudofaa vazirligining 2014—2015-yillardagi hisobotiga koʻra, havo hujumlarida AQSh harbiy-havo kuchlari, Avstraliya, Kanada, Daniya, Fransiya, Iordaniya, Niderlandiya, Buyuk Britaniya, Bahrayn, Saudiya Arabistoni va Birlashgan Arab Amirliklari ishtirok etgan. Bundan tashqari, Qizil dengiz va Fors koʻrfazida joylashtirilgan AQSh harbiy- dengiz kuchlarining kemalari islomchilar infratuzilmasini yoʻq qilishda ishtirok etgan.
2015-yil 20-avgust holatiga koʻra, 6228 ta havo hujumi amalga oshirilgan, shundan 3847 tasi Iroq, 2381 tasi esa Suriya hududiga toʻgʻri kelgan. 2015-yil 7-avgust holatiga koʻra 10 mingdan ortiq nishon yoʻq qilindi, ulardan 119 ta tank, 340 ta HMMWV yengil yuk mashinalari, 2577 ta oʻq otish joylari va boshqalar. Operatsiyaning umumiy qiymati 2015-yil 31-iyul holatiga koʻra 3,5 milliard dollarga yetdi. 357 kunlik operatsiya davomida kuniga oʻrtacha 9,8 million dollarni tashkil etadi. 47 ta qanotli raketalar Amerika esmineslaridan terrorchilar nishonlariga uchirildi.
2018-yil 5-fevralda AQSh Iroqdan qoʻshinlarini olib chiqishni boshladi.
2018-yilning 4-may kuni “Oʻzgarmas qaror” operatsiyasi doirasida Oʻrta yer dengizida joylashgan AQShning “Garri Truman” aviatashuvchi kemasi Suriyadagi “Islomiy davlat” terrorchilariga hujum qildi.
2021-yil 23-iyulda AQSh va Iroq 2021-yil oxirigacha AQSh qoʻshinlarini olib chiqishga kelishib oldilar. 2021-yil 9-dekabrda AQSh boshchiligidagi xalqaro koalitsiya oʻz qoʻshinlarini Iroq hududidan olib chiqish operatsiyasini yakunladi.
Jangovar transport vositalari
AQSh
Avstraliya
Avstraliya operatsiyaga 2014-yil 23-sentabrdan kirgan. Al-Minod aviabazasidan (BAA) Iroq hududiga havo zarbalari berildi.
Belgiya[12]
Belgiya operatsiyaga 2014-yil 26-sentabrda kirgan. Iroq hududiga As-Salti aviabazasidan (Iordaniya) aviazarbalar berildi.
Kanada
Kanada operatsiyaga 2014-yil 21-oktabrda kirgan. Iroq hududiga Ali as-Salom aviabazasidan (Quvayt) aviazarbalar berildi.
Daniya
Iroq hududiga Ali as-Salom (Quvayt) aviabazasidan aviazarbalar berildi.
Fransiya
Fransiya operatsiyaga 2014-yil 5-oktabrda kirgan. Al-Dafra aviabazasidan (BAA) Iroq hududiga havo zarbalari berildi.
Niderlandiya
Niderlandiya operatsiyaga 2014-yil 3-oktabrda kirgan. Iroq hududiga As-Salti aviabazasidan (Iordaniya) aviazarbalar berildi.
Buyuk Britaniya
Buyuk Britaniya operatsiyaga 2014-yil 3-oktabrda kirgan. Iroq hududiga Akrotiri (Kipr) va Al-Udeyd (Qatar) aviabazasidan aviazarbalar berildi.
Bahrayn
Suriya hududiga havo hujumlari uyushtirildi.
Saudiya Arabistoni
Suriya hududiga havo hujumlari uyushtirildi.
BAA
Suriya hududiga havo hujumlari uyushtirildi.
Operatsiya nomi
Operatsiyaning rasmiy nomi boshlanganidan faqatgina ikki oy oʻtib berilgan. “Operatsiya nomi AQSh va mintaqadagi hamkor davlatlarning IShID terrorchilik guruhini yoʻq qilish va uning Iroqqa, mintaqa va butun dunyo hamjamiyatiga tahdidini bartaraf etish boʻyicha qatʼiy qarori va chuqur sadoqatini aks ettirish uchun moʻljallangan.
Tanqid
Rossiyalik siyosatshunos Aleksandr Xramchixin xalqaro koalitsiyaning «Oʻzgarmas qaror» operatsiyasidagi harakatlariga oʻta shubha bilan qaraydi:
Manbalar
uz.wikipedia.org