O‘zbekiston chinniguli

O‘zbekiston chinniguli ( lotincha: Dianthus uzbekistanicus) — chinniguldoshlar (Caryophyllaceae) oilasiga mansub chinnigullar (Dianthus) turkumiga mansub ikki pallali o‘simlik turi. Ushbu o‘simlik turi 1953-yilda ilk marotaba rus botanigi Igor Aleksandrovich Linchevskiy tomonidan qayd etilgan.

Tarqalishi

Oʻzbekiston endemigi , Samarqand va Qashqadaryo viloyatlari hududidagi Pomir-Oloy tizmalaridan topilgan.

Tosh-shag‘alli joylarda, tosh va ohaktosh siniqlari va yoriqlari orasida o‘sadi.

Botanik tavsifi

Bo‘yi 40 sm gacha yetadigan ko‘p yillik o‘t. Poyalari ko‘p, oddiy, ba’zan yuqori qismidan shoxlangan, tuksiz, pastki qismi g‘adirbudir, uzunligi 20–35 sm.

Barglari ko‘kimtir-yashil, o‘tkir uchli.

Gullari yakka-yakka, asosi qalin tukli, pushti rangli.

Mevasi – ko‘sakcha, ko‘p urug‘li.

May oyida gullab, mevasi iyunda yetiladi.

Muhofaza chorasi

Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan. Gullari guldastalar uchun uzib olinadi. Chorva mollari iste’mol qiladi .

Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Botanika bogʻida yetishtiriladi .

Ba’zi bir populyasiyalari Kitob davlat qo‘riqxonasida muhofazaga olingan. Gullari yulinishining oldi olinishi kerak. Shuningdek, urug‘i yetilib, tarqalishi uchun gullagan va mevalagan paytida chorva mollari boqishni man etish tavsiya etiladi.

Manbalar

uz.wikipedia.org