Ozarbayjon-Turkiya chegarasi
Ozarbayjon-Turkiya chiqaradi - (ozarbayjoncha: Azərbaycan–Türkiyə sərhədi, turkcha: Azerbaycan–Türkiye sınırı) qisqa 17 km (11 mi) Ozarbayjon Respublikasi va Turkiya Respublikasi oʻrtasidagi uzun xalqaro chegara hisoblanadi. Chegara Turkiya tomondan Igʻdir viloyatining janubi-sharqiy ichida tortib, Ozarbayjon tomondan Naxchivan Muxtor Respublikasining shimoli-gʻarbiy uchigacha borgan. Toʻliq Aras daryosi boʻylab oʻtgan bu ikki davlat uchun eng qisqa chegara hisoblanadi.
Geografiyasi
Aras daryosi butun uzunligi boʻylab chegarani belgilaydi. Yaqin atrofdagi yer tekis va oʻzlashtirilmagan, toʻrt polosali avtomobil yoʻli va ikkita bojxona postidan tashqari. Eng yaqin aholi punkti Sadarak qishlogʻi boʻlib, taxminan 7 km (4.3 mi) da joylashgan Ozarbayjon tomonida sharqda, Turkiya tomonida esa eng yaqin aholi punkti Dilucu qishlogʻi boʻlib, taxminan shimoli-gʻarbiy qismining 23 km (14 mi) m.da joylashgan.
Tarixi
XlX asrda Kavkaz hududi tanazzulga yuz tutgan Usmonli imperiyasi, Fors va janubga qarab kengayib borayotgan Rossiya oʻrtasida kurash olib boradi. Rossiya 1828-yilga kelib Forsning Kavkaz yerlarining koʻp qismini bosib oldi va keyin eʼtiborini Usmonli imperiyasiga qaratadi. 1829 -yildagi Adrianopol shartnomasi (1828—1829-yillardagi rus-turk urushi tugatilgan) bilan Rossiya zamonaviy Gruziyaning koʻp qismini qoʻlga kiritadi, Usmonlilar Sharqiy Armaniston ustidan Rossiyaning suzerenligini tan oldilar.
Rossiya-Turkiya urushi (1877—1878) tugatilgan San-Stefano shartnomasiga koʻra, Rossiya hozirgi Sharqiy Turkiyada (Gʻarbiy Armaniston deb ataladi) katta erlarga ega boʻlib, Usmonli-Rossiya chegarasini janubi-gʻarbga choʻzdi. Rossiyaning Batumi, Kars va Ardaxondagi yutuqlari Berlin shartnomasi (1878) bilan tasdiqlandi, ammo u Boyazid (hozirgi Dogubayazit) va Eleşkirt vodiysi atrofidagi hududning bir qismini qaytarib berishga majbur boʻldi.
Chegara oʻtish joylari
Chegaradan faqat bitta oʻtish joyi bor. Umut koʻprigi D.080 / M7 avtomobil yoʻllarini Aras daryosi orqali olib oʻtadi. 2012-yildan beri Turkiyadan Naxchivonga temir yoʻl qurish rejalari Turkiya hukumati tomonidan taqdim etilgan, biroq hech qanday chora koʻrilmagan.
Yana qarang
Manbalar
uz.wikipedia.org