O`tloq Bo`risi
Koyot AQShning shimoli-gʻarbiy qismidagi hindlarning afsonalarida va afsonalar qahramonlari sifatida tez-tez uchrab turadi. Asarlarda koyotning mavjudligi uning maʼlum bir hududda ommabop boʻlgani va hayvonning xususiyatlari bilan bogʻliq: rivojlangan intellekt va yuqori ijtimoiylashuvi. U afsonada navaxo , ne-perse , не-персе, Кус (народ) [кус; Coos people] Coos) , yakama , Уаско (народ) [васко; Wasco-Wishram] Vasko-Vishram ) nomalari bilan mashhur.
Asarlarda Koyot odatda kichik qahramon sifatida namoyish etiladi. Uni bosh qahramonga qarama-qarshi qoʻllash mumkin, chunki u qahramonligi bilan emas, balki insoniy fazilatlari bilan ajralib turadi. Qoidata koʻra, u skandinaviya afsonasidagi Lokiga oʻxshash boʻlgan trikster rolini oʻynaydi. Bir qator afsonalarda koyot boshqa afsonaviy rollarni ham bajargan, masalan, navaxo afsonasida Koyot trikster boʻlish bilan bir qatorda, „bir vaqtning oʻzida“ ov, urush va sevgi xudosi, jodugarlik ixtirochisi ham boʻlgan.
Koyot koʻplab ijobiy xususiyatlarga ega. Kosmogon afsonalarida u baʼzi tuproq boʻlaklariga, ekstrement yoki qon quyqasini tepib dunyoni va birinchi odamlarni yaratgan. Yevropaliklarning Amerika Gʻarbiga kelishi bilan paydo boʻlgan asarlarda koyot yangi xususiyatga ega: anʼanaviy hind madaniyatini Yevropa bosqinidan himoya qilishdir. U yevropaliklarga qarshi boʻlgan satirik qahramonga aylangan. Misol uchun, zamonaviy hikoyalardan birida, koyot haqida hikoya qilmoqchi boʻlgan antropologning tuzogʻiga tushib qoladi, ammo notanish odamni aldab, unga faqatgina ekskrement yozuvlarini qoldirgan.
Koyot haqidagi hikoyalarning ahamiyati va ibratliligi hindlarning qishda, uy ishlari qisqargan va boʻsh vaqtlarini maʼnaviy bayramlarga bagʻishlashda foydalanganligi bilan taʼkidlanadi. Bahordan kuzning boshigacha koyot haqida hikoyalar aytilmagan.
Zamonaviy madaniyatdagi koyot
Koyot Tomas Siddellning „Gannerkrig koʻchasi“ (inglizcha: Gunnerkrigg CourtGunnerkrigg mahkamasi) deb nomlangan veb-komikasidagi bosh qahramonlardan biri boʻlgan , bu yerda u trikster xudosi, Gillliti oʻrmonining boshligʻi sifatida tasvirlangan.
Manbalar
Adabiyot
uz.wikipedia.org