Osteologiya
Osteologiya ( from yunoncha "ὀsteon"- "suyak")- suyaklarni osteologlar tomonidan ilmiy o'rganishidir. Anatomiya, antropologiya va paleontologiyaning bir bo'limi bo'lgan osteologiya suyaklar, skelet elementlari, tishlar, mikrosuyaklar morfologiyasi, ularning funksiyasi, ularda uchraydigan kasalliklari, patologiyasi, suyaklanish jarayoni ( xaftaga tushadigan mog'orlardan) va qarshilik va qattiqlikni batafsil o'rganadi (biofizika).
Osteologlar ko'pincha davlat va xususiy sektorlarda; muzeylarda maslahatchilar, tadqiqot laboratoriyalarida olimlar va/yoki akademik kontekstda osteologik reproduksiyalarni ishlab chiqaruvchi kompaniyalar uchun maslahatchilar sifatida ish olib borishadi.
Osteologiya hamda osteologlarni osteopatiyaning bo`limi bolmish psevdo-ilmiy tadqiqot amaliyoti va uning amaliyotchilari ya`ni osteopatlar bilan aralashtirib yubormaslik zarur.
Usullari
Oddiy tahlil quyidagilarni o'z ichiga oladi:
Ilovalar
Osteologik usullar ko`pincha umurtqa pog`onasi paleontalogiyasi, zoologiya, sud tibbiyot ekspertizasida, fizik antropologiyada hamda arxeologiyada tadqiqot qilish maqsadida foydalaniladi. Tadqiqotlar natijasida shu ma`lum bo`ldiki, osteologik belgilar molekulyar kelib chiqish bilan noosteologik belgilarga qaraganda uzviy bog`liq ekan, chunki ular evolyutsion ishonchliroqdir. Osteologiya quyidagi mavzularda muhim o`rinni egallaydi:
Inson osteologiyasi va sud antropologiyasi
Inson osteologiyasini tekshirish ko'pincha sud antropologiyasida qo'llaniladi, bu orqali topilgan qoldiqlardan insonning yoshi, o'limi, jinsi, o'sishi va rivojlanishini aniqlash uchun ishlatiladi va biomadaniy kontekstda ishlatilishi mumkin.
Skelet anatomiyasini o'zgarishiga olib keluvchi to'rtta omil mavjuddir. Ularga: ontogenez (yoki o'sish), jinsiy dimorfizm, geografik o'zgaruvchanlik va individual yoki idiosinkratik o'zgaruvchanlik kiradi.
Osteologiya shuningdek, insonning kelib chiqishi, irqi hamda etnik jihatdan kelib chiqishini aniqlash imkonini beradi. Tarixda, odamlar odatda uchta irq guruhiga bo`linganlar: kavkazoidlar, mongoloidlar va negroidlar . Biroq, bu tasnif tizimi ajdodlararo nikohlar ko'payishi va belgilarning kamroq aniqlanishi tufayli kamroq ishonchli bo'lib bormoqda. Ajdodni aniqlash munozarali, ammo noma'lum tananing yoki skeletning nasl-nasabini aniqlash uchun tushunarli belgi berishi mumkin.
Qaydlar
Manbalar
uz.wikipedia.org