Oqqopchig'ay

Oqqopchigʻay, Pulxakim[1], Darasoy[2] — Oʻzbekiston Respublikasi Surxondaryo viloyatining Boysun va Qumqoʻrgʻon tumanlaridagi soy. Oqqopchigʻay — Surxondaryoning oʻng irmogʻi Hisor tizmasining janubi-sharqiy yon bagʻridan boshlanadi.

Nomining etimologiyasi

Oqqapchig‘ay nomi „oq dara“ ma’nosini bildiradi.

Umumiy xususiyatlari

Uning uzunligi 61km, havzasining maydoni 65,4km². Yuqori oqimida tor darasimon vodiyda oqadi. Oqqopchigʻay darasigacha oʻzanining kengligi 6–8 m, quyi oqimida 80–150 m gacha kengayadi. U qor, yomgʻir suvlaridan toʻyinadi. Oqqopchigʻayga bahorda vaqtincha oqar soylar quyiladi. Oʻrtacha yillik suv sarfi 4,9 m³/sek.

Daryo oqimi

Oqqapchigʻay Hisor tizmasining janubi-sharqiy etaklari — Boysuntov togʻlaridan boshlanadi. Yuqori oqimida Oqqapchigʻay baland qiyalikli dara hosil qiladi. Daraning kengligi 6-8 metr, quyi oqimida 80-150 metrgacha koʻtariladi. Kanyonning tosh devorlari deyarli ikki qirgʻoqdan bir-biriga qoʻshilib, gʻayrioddiy shakldagi tepaliklarni, qoyali soyabonlarni hosil qiladi. Oqqapchigʻay qirgʻoqlarining yuqori oqimida Pulxakim, Sariqamish manzilgohlari joylashgan. Qoradara hududida soy Kelif-Sherobod (Shirobod-Sariqamish) tizmasini kesib oʻtadi Agatachagʻil (shimoli-sharqda) va Jetimkalyas (janubiy-g'arbda) togʻ tizmalari orasidan oʻtadi. Bu oʻtish ohaktosh yon bagʻirlarining suv oqimi bilan yuvilishi natijasida hosil boʻladi. Pulxakim vodiysi Boysun shahrini Surxondaryo vodiysi bilan bogʻlaydi. R-105 avtomobil yoʻlining bir qismi uning darasi boʻylab yotqizildi va Boysun, Shoʻrchi viloyat markazlarini bogʻladi. Bugungi kunda Vazirlar Mahkamasining „Islom taraqqiyot banki ishtirokida“ „Surxondaryo viloyati suv resurslarini boshqarishni yaxshilash (Hazarbogʻ-Oqqopchigʻay kanallari tizimini qayta tiklash) loyhasini amalga oshirishga oid qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida“gi qarori loyihasi eʼlon qilindi.

Manbalar

uz.wikipedia.org