Oklaxoma Siti portlashi
Oklaxoma shahri portlashi 1995-yil 19-aprelda, Vako qamalining olovli tugashining ikki yilligi munosabati bilan Oklaxoma shahridagi Alfred P. Murrah Federal binosiga mahalliy terrorchilar yuk mashinasini portlatish edi. Bu 2001 yil 11 sentyabr xurujlariga qadar AQSh tarixidagi eng halokatli terrorchilik harakati boʻlib, AQSh tarixidagi eng halokatli ichki terrorchilik akti boʻlib qolmoqda va umuman olganda ikkinchi oʻrinda turadi. Ikkinchi oʻrinda turgani bilan bu portlash AQSH uchun anchagina halokatli boʻlgan va AQSH uchun kattagina fojiya boʻlgan.
Ushbu portlashni asosasan ikki kishi amalga oshirgan. Ularning kimligi va isimlari aniqlangan. Hukumatga qarshi ikki ekstremist va oq tanlilar, Timoti Makvey va Terri Nikols tomonidan sodir etilgan portlash 9:02 da sodir boʻldi va bu portlash natijasida 168 kishini oʻldi, 680 kishini yaralandi va buzilishi kerak boʻlgan binoning uchdan biridan koʻprogʻini vayron qilindi. Portlash 16 blokli radiusda boʻldi buning oqibatida 324 ta boshqa binolarni vayron qilgan yoki shikastlagan, 258 ta binoning oynalari singan va 86 ta mashina vayron qilingan , taxminan, 652 million dollarlik zarar keltirgan . Mahalliy, shtat, federal va butun dunyo boʻylab agentliklar portlashdan keyin keng koʻlamli qutqaruv ishlarini olib borishdi. Favqulodda vaziyatlarni boshqarish boʻyicha Federal agentlik (FEMA) qutqaruv va qutqaruv ishlarida yordam bergan 665 nafar qutqaruvchidan iborat 11 ta shahar qidiruv va qutqaruv ishchi kuchlarini faollashtirdi .
Portlashni sodir qilgan ayblanuvchilar haqida va bu prtlashni qanday amalga oshirgani haqida. Portlash sodir boʻlganidan keyin 90 daqiqa ichida Makvey Oklaxoma yoʻli patrulchisi Charli Xenger tomonidan raqamsiz haydagani uchun toʻxtatildi va noqonuniy qurol saqlagani uchun hibsga olindi . Sud-tibbiyot dalillari tezda McVeigh va Nikolsni hujumga bogʻladi va bu mulohaza toʻgʻri chiqdi. Buning natijasida ularning sherikligi aniqlandi. Nikols hibsga olindi va bir necha kun ichida ikkalasi ham ayblandi. Fors koʻrfazi urushi faxriysi va AQSh militsiya harakatining xayrixohi MakVeigh bino oldida toʻxtatgan portlovchi moddalar bilan toʻla Ryder ijaraga olingan yuk mashinasini portlatib yubordi. Nikols bomba tayyorlashda yordam bergan. AQSh federal hukumatini yoqtirmasligi va 1992 yilda Ruby Ridge voqeasi va 1993 yilda Vako qamalini koʻrib chiqishdan norozi boʻlgan Makvey oʻz hujumini Devidian filialidagi qamalni tugatgan yongʻinning ikkinchi yilligiga toʻgʻri keldi. Bu hodisa Vako shahrida, Texas da boʻlib oʻtdi.
Manbalar
uz.wikipedia.org