Ofidiofobiya

Ofidiofobiya (yoki ofiyofobiya ) oʻziga xos fobiya turi boʻlib, ilonlardan irratsional qoʻrqishni anglatadi. Bu baʼzan herpetofobiya, sudraluvchilardan qoʻrqish singari umumiy atama bilan nomlanadi. Bu soʻz yunoncha „ofis“ soʻzidan kelib chiqqan (ὄφις), ilon va „fobiya“ (φοβία) qo‘rquv maʼnosini bildiradi.

Tadqiqot

Voyaga yetgan odamlarning taxminan uchdan bir qismi ofidiyofobiyaga chalinganlardir, bu eng keng tarqalgan fobiya turi hisoblanadi.

"The Handbook of the Emotions (Tuygʻular qoʻllanmasi)" (1993) kitobida psixolog Arne Ohman shartsiz qoʻzgʻatuvchini evolyutsiyaga aloqador qoʻrquvga javob beruvchi neytral stimullar (ilon va oʻrgimchaklar) bilan evolyutsiyaviy ahamiyatga ega boʻlmagan qoʻrquvga javob beradigan neytral stimullar (qoʻziqorinlar, jismoniy gullar, polihelar) bilan bogʻliqliginii oʻrgandi. Xuddi shunday, psixologlar Syuzan Mineka, Richard Keyr va Veda Prays laboratoriyada ulgʻaygan rezus makakalarga boshqa makakaning qo‘rqib ketayotgani aks etgan video ko‘rsatilmasa, banan olish uchun o‘yinchoq ilonning yonidan o‘tish kerak bo‘lganda, hech qanday qo‘rquv reaksiyalarini namoyon qilmasligini aniqladilar.

2001-yilda Shvetsiyadagi Karolinska institutida oʻtkazilgan tadqiqot shuni koʻrsatdiki, sutemizuvchilarda ilonlarga (va oʻrgimchaklarga) nisbatan tugʻma salbiy reaktsiya boʻlishi mumkin, bu ularning omon qolishi uchun juda muhim omil hisoblanadi, chunki mazkur qoʻrquv tahdidlarni darhol aniqlashga imkon berdi. 2009-yildagi 40 yillik tadqiqot dasturining hisoboti odamlarda ilonlarga nisbatan kuchli qoʻrquv sharoitlarini va ilon tasvirlarini ongsiz ravishda tez qayta ishlashni koʻrsatdi; bunda amigdala bilan bogʻliq inson miyasidagi qoʻrquv tarmogʻi vositachilikni amalga oshiradi. 2013-yilgi tadqiqot ilonlarni tezda aniqlash uchun tabiiy tanlanishning primatlarida yoki makakalarda neyrobiologik dalillarni taqdim etdi.

Filmlarda

Indiana Jones kinosining bosh qahramoni ofidiyofobiya bilan ogʻrigan odamga misol sifatida qoʻllanilgan.

Manbalar

Havolalar

uz.wikipedia.org