Nitrofuranlar
Nitrofuranlar siydik yoʻllari mikroblariga qarshi ishlatiladigan antibiotik dori vositalarining bir sinfi hisoblanadi. Sinfga mansub dori vositalarining barchasida nitro guruhga ega furan halqasi tutadi. Ammo ushbu guruh dori vositalari buyrak infeksiyalari uchun samarali emas. Qabul qilish usuli ogʻiz orqali (oral yoʻl). Nitrofuranlar birinchi marta 1953-yilda sotila boshlangan. Nitrofuranlar Jahon Sogʻliqni Saqlash Tashkilotining asosiy dori vositalari roʻyxatiga kiritilgan.
Ishlash mexanizmi
Nitrofuranlarning taʼsir mexanizmi juda murakkab boʻlib, turlicha taʼsir yoʻnalishiga ega boʻlishi mumkin: 1) ribosomalarda oqsil sintezini ingibirlaydi 2) aerob energiya almashinuv jarayoniga taʼsir koʻrsatib, siklni buzadi 3) hujayra devori sintezini ingibirlaydi 4) mikroorganizmlar DNK siga bogʻlanib, ularning tuzilishini oʻzgartiradi, DNK va RNK sintezi jarayonlarini buzadi. Shuningdek, mikroorganizm turli fermentlariga taʼsir qiladi.
Qoʻllanishi
antiseptik sifatida
siydik ajratish yoʻllari infeksiyalarida (ammo, buyrak infeksiyalarida yordam bermaydi)
ichak infeksiyalarida (E.coli qarshi juda effektli)
Qarshi koʻrsatma
G6FD (glukoza 6 fosfat degidrogenaza) fermenti yetishmovchiligi hollarida bemorlarga ushbu guruh preparatlari tavsiya etilmaydi. Sababi ushbu holatda bemorlarda anemiya yuzaga kelishi mumkin.
Ichak disbalansida - bemorlarda normal mikroflorani yanada kamaytirishi sababli qoʻllanilmaydi.
Buyrak yetishmovchiligida.
Homiladorlik muddati 38 haftalikdan oshganda.
Nojoʻya taʼsirlari
Dozani oshirib yuborish asosan koʻngil aynishi va qusishni yuzaga keltiradi. Aynan shunday hollarda birinchi yordam sifatida qusishni stimullash va siydik haydovchi dori vositalarini qabul qilish tavsiya qilinadi. Haddan tashqari zararlanishlarda nitrofuranlarni dializ orqali olib tashlash mumkin. Bundan tashqari quyidagi nojoʻya taʼsirlar kuzatiladi:
Diareya
Nerv buzilishlari
Allergik qichima (dermatit)
Bosh ogʻrigʻi
Kamdan-kam hollarda uyqusizlik, oʻpka yoki jigar bilan bogʻliq muammolar sodir boʻlishi mumkin.
Dori vositalari
Nitrofuranlar sinfiga quyidagi dori vositalari kiradi:
Antibakterial dori vositalari
Furazolidon
Nifurfolin
Nifuroksazid
Nifurquinazol
Nifurtoinol
Nifurzid
Nitrofural (shuningdek, nitrofurazon sifatida tanilgan)
Nitrofurantoin - siydik yoʻllari infeksiyalarini davolash uchun ishlatiladigan dori vositalaridan biri.
Antifungal (antiprotozoy)
Furaltadon — antiprotozoy
Furazidine — antibakterial va antiprotozoy
Furaginum — antibakterial
Furylfuramide
Nifuratel — antifungal, antiprotozoy
Nifurtimox — antiprotozoy
Manbalar
uz.wikipedia.org