Myokkurkalvi

Myokkurkalvi (shuningdek, Mokkurkalfi va qad. skandinav Mökkurkálfi) — Skandinaviya mifologiyasida, Hrungnirga yordam berish uchun yaratilgan loy giganti.

Etimologiyasi

Mökkurkálfi ikki soʻzdan iborat: mökkr („tuman“) va kalfr („buzoq“). „Tumanli buzoq“ deb tarjimasi (inglizcha: Mist-calf, nemischa: Nebelkalb) boshqa zamonaviy tillarda ham uchraydi.

Eddadagi Myokkurkalvi

Myokkurkalvi haqida Kichkina Edda („Sheʼr tili“, 24-qism) hikoya qiladi, u yerda u momaqaldiroq xudosi Tor va yotun Hrungnir oʻrtasidagi duel kontekstida tilga olinadi. Ikkinchisining gʻalaba qozonish imkoniyatini oshirish uchun "gigantlar Tosh sudlari yonida bir loy odamni yasashdi va u toʻqqiz maydon baland va uch maydon kenglikda edi. Faqat ular bitta baytalning yuragini olmaguncha unga mos keladigan yurak topa olishmadi va Tor paydo boʻlganda, u qoʻrqinchli emas edi. Bundan tashqari, duelning boshlanishi haqida gapirar ekan, Edda muallifi Hrungnirning yonida „Myokkurkalvi ismli loy devi bor edi va u juda qoʻrqoq edi. Aytishlaricha, u Torni koʻrib, oʻzini hoʻllab qoʻygan“. Tor Hrungnir bilan urushayotganida, uning yordamchisi „Tyalvi Myokkurkalviga hujum qildi va u sharmandalarcha yiqildi“.

Sharhlar va fikrlar

"Fyolsvidr haqida qoʻshiq" ga sharhlarda (Katta Edda) Sofya Sviridenko matnda eslatib oʻtilgan va undan yotunlar saroyi atrofidagi qoʻrgʻon yasalgan „loy devi“ Leyrbrimir va Myokkurkalvi bir xil qahramon boʻlishi mumkinligini aytdi. Xuddi shu parchadan Myokkurkalvi (boʻyi deyarli 14,5 km va yelkalarining kengligi taxminan 5 km) dastlab xudolar zamonaviy dunyoni yaratgan birinchi ulkan Imir bilan oʻxshash boʻlishi mumkin degan xulosaga kelgan. Buni Eddaning boshqa qismi ham koʻrsatadi, unga koʻra Imir-Myokkurkalvi eng dastlabki sigir Audumla suti bilan oziqlangan, shuning uchun uni buzoq deb atashgan.

Sovet filologi va madaniyat tarixchisi Eleazar Meletinskiy Myokkurkalvi va Kumarbi tomonidan yaratilgan tosh yirtqich Hurrian Ullikummi oʻrtasida oʻxshashliklarni keltirib chiqardi. Boshqa tadqiqotchilar Myokkurkalvining golem — yahudiy mifologiyasida loydan yaratilgan gigant bilan oʻxshashligini taʼkidlaydilar. Baʼzi mualliflar bundan ham uzoqroqqa borishadi va Myokkurkalvida hatto zamonaviy robotlarning prototipini ham koʻrishadi.

Va nihoyat, gigant Myokkurkalvini Torning oʻzi emas, balki Tyalvi magʻlubiyatga uchratganligi haqidagi taʼrif, ikkinchisining bagʻishlash marosimi bilan bogʻliq.

Manbalar

uz.wikipedia.org