Myanmadagi armanlar
Myanmadagi armanlar (birm.မြန်မာနိုင်ငံမှအာမေးနီးယန်းများ, armancha: Հայերը Մյանմայում) — Myanmada yashaydigan etnik armanlar. Birinchi armanlar 1612-yilda Birma shahriga kelib, Tanxlinga joylashdi, birinchi arman qabr toshlari 1725-yilga toʻgʻri keldi, u yerdagi arman aholisi asosan savdogarlar edi.
Tarixi
XVII asr boshlarida armanlar koʻp miqdorda Isfaxon (Fors) chekkasidagi Nor-Juguga surgun qilingan. Koʻpchilik XVIII asrda Forsda ular uchun noqulay turmush sharoiti vujudga kelganda Hindiston va Janubi-Sharqiy Osiyoga koʻchib oʻtgan. XIX asrga kelib arman jamoalari asosan Birma, Malay yarim oroli (ayniqsa, Penang va Malakka) va Yava da uchraydi. Ular birinchi jahon urushidan soʻng u yerdan koʻchib ketishgan, ayniqsa Avstraliyaga.
Birmada yirik arman savdogarlari Birma qirollari tomonidan rasmiy shaxslar, ayniqsa, bojxona va chet elliklar bilan aloqalar uchun mas’ullar sifatida yollanganlar. Ular 1826-yilda inglizlar Arakan va Tenasserimni anneksiya qilganda Birinchi Birma urushidan omon qolishdi, ammo 1852-yilda mamlakatning savdo markazi boʻlgan Quyi Birma inglizlar tomonidan bosib olinishi arman savdogarlarini Britaniya hokimiyatiga qarshi boʻlganlik va rossiyaparastlikda yangi ayblovlarga (inglizlar tomonidan) olib keldi. Biroq, Yangon armanlari 1862-yilda ularga Birma qiroli tomonidan berilgan yerlarda oʻz cherkovlarini qurdilar.
1871-1872-yillarda Britaniya Hindistonida oʻtkazilgan aholini roʻyxatga olish shuni koʻrsatdiki, u yerda asosan Kalkutta, Dakka va Yangonda 1250 arman yashagan. 1881-yilgi aholini roʻyxatga olishda bu koʻrsatkich 1308; Bengalda 737 va Birmada 466 odamni tashkil etdi. 1891-yilga kelib ularning umumiy soni 1295 tani tashkil etdi. Britaniya Hindistonidagi 1901-yildagi aholini roʻyxatga olish Birmada 256 arman istiqomat qilishini koʻrsatdi.
Bugungi kunda Myanmadagi yagona Arman apostol cherkovi bu Yangondagi Avliyo Ioann Choʻqintiruvchi cherkovi.
Taniqli vakillar
Takerning hind qoʻllanmasida Birma biznesi va hukumatida arman tilidagi koʻplab nomlar mavjud. Aka-uka Sarkislar (Janubi-Sharqiy Osiyo boʻylab mehmonxonalar tarmogʻiga asos solganligi bilan mashhur boʻlgan toʻrt nafar arman aka-uka guruhi) dastlab 1884-yilda Penang shahrida Eastern & Oriental mehmonxonasini ochgan va keyinchalik oʻz biznesini 1901-yilda Singapurdagi Raffles va Yangondagi The Strand Hotel mehmonxonalarigacha kengaytirgan. Birmada qolgan koʻplab armanlar ham Angliya-Hind yoki, aniqrogʻi, Angliya-Birma hamjamiyatining bir qismi hisoblanishi mumkin edi. Yana bir mashhur Birma armani — Diana Abgar.
Yana qarang
Manbalar
uz.wikipedia.org