Muhammadjon Hindistoniy

Muhammadjon Hindistoniy (1892-yilda Tojikistonning Chorbogʻ shahrida tugʻilgan) Sovet Ittifoqi davrida Oʻzbekistondagi islom dini oʻqituvchisi boʻlgan. Hindistoniy Abduvali qori Mirzayevning ustozi boʻlib, Tohir Yo‘ldosh va Juma Namangoniylarga saboq bergan. Yoʻldosh va Namangoniy Oʻzbekiston islomiy harakatining yetakchilariga aylanishgan. Tojikiston Islom Uygʻonish partiyasi yetakchilari boʻlgan Sayid Abdulla Nuriy va Muhammad Sharif Himmatzoda ham Hindistoniyning shogirdlaridan boʻlgan. Hindistoniy sovetlar tomonidan hibsga olingan va qamoqda vafot etgan.

Biografiyasi

1970-yillarning boshlarida Hindistoniy Dushanbeda yashirin madrasaga asos solgan. Ushbu yashirin madrasaning ochilishiga "Musulmon birodarlar" asoschisi Hasan al-Banna mafkurasi, shuningdek, Hindistondagi Deobandi Islom harakati taʼsir koʻrsatgan (DeobandiTolibon harakati uchun ham mafkuraviy taʼsir koʻrsatgan).

Hindistoniy oʻzining ayrim shogirdlarini vahobiy deb hisoblagan, yaʼni u Qur’onning noanʼanaviy tafsirlarini kiritgan har bir kishi uchun ushbu atamani qoʻllagan. Hindistoniy Ziyouddin Boboxonni anʼanaviy hanafiy talqinlaridan farqli fatvolar bergani uchun vahobiy deb qoralagan, bunga javoban esa Boboxon Hindistoniyni Oʻrta Osiyo va Qozogʻiston musulmonlari diniy boshqarmasi ulamolar kengashidan chiqarib yuboradi. Ayrim olimlar Fargʻona vodiysi va Tojikistondagi hanafiylik anʼanalaridan uzoqlashgan ulamolardan shu maʼnoda vahobiylikda foydalanganlar. Ana shunday talabalardan biri, Oʻzbekistonning Qoʻqon shahridan boʻlgan Rahmatulla Alloma 1981-yilda avtohalokatda vafot etadi. Alloma va Abduvali qori Fargʻona vodiysidagi hanafiy ulamolari tomonidan vahobiylik otasi hisoblangan Hakimjon qori Margʻiloniydan olti oy, undan oldin esa bir yarim yil davomida Hindistoniy qoʻlida tahsil olishgan.

Manbalar

uz.wikipedia.org