Muhammadi Begum
Muhammadi Begum (shuningdek,
Sayyida Muhammadi Begum nomi bilan ham tanilgan) (1878-yil 22-may — 1908-yil 2-noyabr) — sunniy musulmon olimasi, urdu yozuvchisi va ayollar taʼlimi tarafdori. U Tehzeeb-e-Niswan islomiy haftalik jurnaliga asos solgan. U urdu jurnalini tahrir qilgan birinchi ayol sifatida tanilgan. U Sayyid Mumtoz Ali Deobandiyning rafiqasi edi. U, shunigdek, Hindistonning birinchi musulmon feminist ayoli.
Biografiyasi
Muhammadi Begum 1878-yil 22-mayda Panjob shtatining Shohpur shahrida tugʻilgan. U urdu tilini oʻrgandi va Qur’onni yod olib, hofiz boʻldi. U 1886-yilda turmushga chiqqanidan keyin katta opasi bilan aloqada boʻlish uchun xat yozishni oʻrgangan.
1897-yilda u islom olimi va Dorul Ulum Deobandning bitiruvchisi Sayyid Mumtoz Ali Deobandining ikkinchi xotini boʻldi. U yangi turmush oʻrtogʻidan arab va fors tillarini oʻrgangan va ingliz, hind va matematikadan xususiy taʼlim olgan.
1898-yil 1-iyulda er-xotin ayollar uchun „Tehzeeb-e-Niswan“ nomli haftalik jurnalni chiqarishni boshladilar, bu jurnal Islomda ayollar huquqlari boʻyicha ilgʻor ishlardan biri hisoblanadi. Jurnal majburiy aliment bilan ajralinikohni bekor qilish, purda va koʻpxotinlikka barham berish haqidagi radikal gʻoyalarni nashr etdi. Muhammadi Begum urducha jurnalni tahrir qilgan birinchi ayol sifatida eʼtirof etilgan. U 1908-yildan vafotigacha „Tehzeeb-e-Nisvon“ni jurnalini tahrir qildi.
Adabiy asarlari
Muhammadi Begum oʻttizta kitobning muallifi boʻlib, ular orasida „Shareef Beti“ asari ham bor boʻlib, bu asar, asosan, majburiy nikohga olib keladigan bolalarning uyushtirilgan nikohi xavfi haqida soʻzlardi. Quyida uning boshqa asarlari keltrilgan (Muhammadi Begum asarlari oʻzbek tiliga tarjima qilinmaganligi uchu oʻz tilida yozilgan):
Vafoti va merosi
30 yoshida Muhammadi Begum 1908-yil 2-noyabrda Shimla shahrida vafot etdi. Uning nabirasi Naim Tohir Sayyida Muhammadi Begum avr Unka Khandan Sayyida Muhammadi Begim va uning oilasi nomi ostida arjimayi holini tuzgan. Uning oʻgʻli 1900-yilda tugʻilgan Imtiaz Ali Taj edi. U unga „Mera Taj“ (Mening tojim) laqabini qoʻydi, vaqt oʻtishi bilan u yetakchi dramaturgga aylandi. Uning qizi Vahida Begum vafotidan keyin jurnalining muharriri boʻldi va bir necha yildan soʻng Imtiaz Ali Toj bu lavozimni egalladi.
Manbalar
uz.wikipedia.org