Muhammad Hakim-Mirzo
Shahzoda Mirzo Muhammad Hakim ,
Mirzo Hakim nomi bilan ham mashhur (1553-yil 29-aprel - 1585-yil 10-oktabr) — Boburiylar sulolasidan boʻlgan shahzoda, 1556-1585), Boburiylar hukmdori Humoyunning toʻrtinchi oʻgʻli, uchinchi Boburiylar hukmdori Akbarning ukasi.
Tarjimayi holi
1553 yil 29-aprelda Kobulda (Afg'oniston) tug'ilgan. 1530-1540, 1555—1556-yillarda Shimoliy Hindistonda hukmronlik qilgan Boburiylar humdori Humoyunning (1508-1556) toʻrtinchi oʻgʻli. Uning onasi Mah-i-Kuchuk-begim Sohiba (? - 1564), argunlik Bayram-o'g'lonning singlisi va 1546 yildan beri Humoyunning beshinchi xotini edi.
1556-yilda Humoyun vafotidan keyin uning toʻngʻich oʻgʻli Akbar podishohlik unvonini va otasining Shimoliy Hindistondagi mulkini meros qilib oldi, kenja oʻgʻli Shahzoda Muhammad Hakim Afgʻonistonning Kobul hokimi etib tayinlandi, Munimxon esa gubernator boʻladi.
Kofiristonga yurish
Tarixchi Nizomiddin Ahmadning yozishicha, Boburiylar hukmdori Akbar 1582 -yilda Katvar kofirlariga qarshi yurishlar olib borgan. Uning Yurishlariga ukasi, Naqshbandiya tariqatining so'fiylik yo'nalishi tarafdori bo'lgan Kobul hokimi Shahzoda Muhammad Hakim boshchilik qiladi. Islomiy harbiy yurish Lagʻmondan boshlanib, Alishangda tugaydi, vodiyni bosib olinib, islom dinini qabul qildi. Musulmonlar Panjshir hududidagi Tajau va Nijrau vodiylarini bosib olgach, Alishang va Alingar daryolarining qoʻshilish joyida Islomobodda qalʼa qurdilar. Ular Alishangga yurishlarini davom ettirdilar va Alingarning musulmon bo'lmaganlarga qarshi hujumlarini boshladilar, Pashoy va ashkun qabilalari o'rtasidagi zamonaviy chegara bo'lgan Manguga yetib bordilar.
1580 yilda Akbarning diniy va ma'muriy yangiliklariga qarshi Bengal va Bihar hokimlari tomonidan qo'zg'olon ko'tarildi. Xabar qilinishicha, Jaunpurlik qozi Akbarning bid’atchi xatti-harakatlari tufayli unga qarshi isyonni oqlovchi fatvo bergan. Isyonchilar Kobul hokimi shahzoda Muhammad Hakim va Akbarning ukasi bilan birgalikda harakat qilishgan. 1580-yilda Muhammad Hakim 15000 askar bilan Panjobga bostirib kirdi va Lahorni qamal qildi. Isyonkor sarkardalari Hakimni Bengalda imperator deb e'lon qildilar. 1581-yilda Boburiylar imperatori Akbar shaxsan o'zining isyonkor ukasi Muhammad Hakimga qarshi kurash olib bordi. Akbar qo'shinidagi turk zobitlariga yaqinlashib, ulardan Kobulga yurishda yordam bermaslikni, balki Mo'g'ul qo'shinidagi mahalliy aholiga hujum qilishni so'radi. Kobuldagi viloyat faqat nomiga Boburiylar imperatori Akbarga qaram edi, lekin aslida mustaqil edi. Biroq, Bengal isyonchilaridan tashqari, Akbar saroyidagi ba'zi muhim mansabdor shaxslar ham u bilan aloqador bo'lgan deb gumon qilingan. Rajput rahbari Man Singx Hakimni Lahor qamalini olib tashlashga va Panjobdan Kobulga chekinishga majbur qildi. Akbar 50 000 kishilik qo'shinning boshida chekinayotgan ukasini ta'qib qilib, Afg'onistonga yurish qildi O'sha yilning avgustida, 1581-yilda Boburiylar imperatori Akbar Kobulga kirib, Muhammad Hakimni qochishga majbur qildi. Muhammad Hakim unga Kobulni boshqarishga ruxsat bergan Akbar bilan sulh tuzishga majbur bo'ldi.
1585-yilda shahzoda Muhammad Hakim Mirzo vafot etdi va uning mol-mulki Akbar tomonidan qo'lga kiritiladi. Hakimning oʻgʻillari Hindistonga surgun qilindi.
Oila
Shahzoda Muhammad Hakim Mirzo 1564 yilda Kobulda Badaxshon hukmdori Sulaymon Shoh Mirzo Ilxshiyning qizi va Badaxshon hukmdori Koʻlob sultoni Uvays Qibchoqning qizi Hurram Begimga uylanadi. Uning ikki o'g'li va bir qizi bor.
Havolalar
uz.wikipedia.org