Maseduan
Maseduan (fransuzcha: Macédoine ― "Makedoniya") — fransuz oshxonasining asosan sovuq shirin taomi, mavsumiy yangi yoki ozgina qaynatilgan mevalardan iborat kompotning bir turi, sirop yoki jele shaklida, koʻpincha muzqaymoq bilan beriladi. Makeduan siropi koʻpincha likyor yoki konyak bilan toʻldirilgan. Fransiyada XVIII-XIX-asrlarda makeduan shirinligi keng tarqalgan. Ingliz va fransuz oshxonalarida makedin meva va sabzavotlarning mayda kubiklarga boʻlinish usulini yoki sabzavot va mevalardan shu tarzda kesilgan taomlarni bildiradi.
Baʼzi manbalarga koʻra, turli darajadagi haqiqiylik bilan, makedon soʻzi XVIII-asrning oʻrtalaridan boshlab Makedoniya imperiyasining etnik xilma-xilligiga oʻxshab, aralash mevali salatlarga ishora qilish uchun ishlatilgan yoki XIX-asrdagi Osmanlar Makedoniyasi. Rus tilida „makeduan“ soʻzi XIX-asrning oʻrtalarida taom bilan birga fransuz tilidan olingan. A. D. Mixelsonning 1869-yildagi „Rus tilida qoʻllanilgan 30 000 xorijiy soʻz“ lugʻatiga „sharob yoki sabzavot qoʻshilgan turli xil murabbolardan iborat taom“ sifatida kiritilgan. „Rossiyalik tajribali uy bekasining oshxona kitobi“ da E. A. Avdeeva qulupnay, malina, oq va qizil smorodina hamda pistadan tayyorlangan, qolipga limonli jele ichiga quyilgan uy sharoitida tayyorlanadigan makeduan retsepti berilgan. Qovun, shaftoli, oʻrik, malina, qulupnay va gilosdan tayyorlangan „Monplaisir maseduan“ da shampan jele ichida E.A. Avdeeva oʻz tarixini imperator saroyining bosh ofitsianti Ember bilan bogʻlaydi, uning nazorati ostida imperator Nikolay Pavlovich va imperator Aleksandra Feodorovna uchun bogʻ va issiqxona gullari bilan bezatilgan shirin taom tayyorlanadi.
Sabzavotli maseduan odatda loviya va noʻxatdan mayda tugʻralgan sabzi va sholgʻom bilan tayyorlanadi. U goʻsht yoki parranda goʻshti bilan issiq garnir sifatida yoki lanspice ichida sovuq holda dasturxonga xizmat qilinadi. Maʼlumki, I. M. Xaritonov 1917-yilda Nikolay II ning „oʻz stoliga“ parhez taom sifatida „koʻkatlardan sovuq maseduan“ xizmat qiladi.
Maseduan rus adabiyoti asarlarida uchraydi (L. N. Tolstoyning "Anna Karenina" , A. I. Kuprinning „Koʻchadan“ , G. A. Maxtetning „Birinchi toʻlov“, „Kimdir 17-oktabr kunini qanday oʻtkazdi“ A. T. Averchenko).
Manbalar
Adabiyotlar
Havolalar
uz.wikipedia.org