Mandat hududlar

Mandat hududi — Versal shartnomasining 22-moddasiga muvofiq Millatlar Ligasi dunyoning ayrim mustamlakachi davlatlariga tashqi boshqaruv uchun mandat (xalqaro mandat) bergan hudud.

1945-yil 24-oktabrda BMT Nizomi kuchga kirgandan so‘ng Millatlar Ligasining mandat hududlari BMTning ishonchli hududlari (Yalta konferensiyasi kelishuvlari asosida) deb nomlana boshladi.

Tarixi

Millatlar Ligasi mandati berilgan barcha hududlar avvallari Birinchi jahon urushida magʻlubiyatga uchragan davlatlar (asosan Germaniya imperiyasi va Usmoniylar imperiyasi) tomonidan boshqarilgan. Protektoratdan farqli oʻlaroq, mandat mandat egalarini (mandat berilgan davlatlarni) Millatlar Ligasining hududlar aholisi oldidagi majburiyatlarini bajarishga majbur qildi, shuningdek, qul savdosi, qurol-yarogʻ va spirtli ichimliklar savdosi ham taqiqlandi. Mandatli hududda harbiy bazalar va istehkomlar qurish, tub aholidan armiya va flotlar yaratish taqiqlangan.

Mandatlarni belgilash jarayoni ikki bosqichdan iborat edi:

Mandatga kirgan hududlar quyidagi kelishuv va bitimlarga muvofiq belgilandi:

Mandatli hududlar davlatchilikning rivojlanish darajasiga koʻra uch guruhga boʻlingan: “A”, “B” va “S”.

“A” guruhi

Ilgari Usmoniy imperiyasi hukmronligida boʻlgan, Majburiy maʼmuriy yordam koʻrsatilgach, mustaqil davlatga aylangan hududlar:

“B” guruhi

G'arbiy va Markaziy Afrikadagi sobiq nemis koloniyalari, ular mandat egasining bevosita boshqaruviga bo'ysungan (1922-yil 22-iyulda berilgan mandatlar):

va Birinchi jahon urushi paytida Buyuk Britaniya va Fransiya tomonidan bosib olingan va bo'lingan ikkita sobiq Germaniya hududi:

“S” guruhi

Janubiy G'arbiy Afrika va Okeaniyadagi sobiq nemis koloniyalari, ularning ajralmas qismi sifatida mandat egalarining bevosita nazorati ostida o'tkazildi.

Yana qarang

Adabiyot

uz.wikipedia.org