Manas xalqaro aeroporti

Manas xalqaro aeroporti (qirgʻizcha: Манас эл аралык аэропорту; ruscha: Международный аэропорт «Манас») (IATA: FRU , ICAO: UCFM ) — Qirgʻizistondagi asosiy xalqaro aeroport boʻlib, poytaxt Bishkekning shimoliy-shimoli-gʻarbiy qismidan 25 kilometr (16 mi) masofada joylashgan.

Tarixi

Aeroport qirgʻiz yozuvchisi va ziyolisi Chingiz Aytmatov taklifi bilan shaharning janubida joylashgan sobiq Bishkek aeroporti oʻrniga qurilgan boʻlib, qirgʻiz epik qahramoni Manas nomi bilan atalgan. Bortida Sovet Ittifoqi Hukumat rahbari Aleksey Kosigin boʻlgan birinchi samolyot 1974-yil oktyabr oyida Manasga qoʻngan. Aeroflot 1975-yil 4-mayda Moskva-Domodedovo yoʻnalishi boʻyicha birinchi muntazam reysni amalga oshirgan.

Qirgʻiziston 1991-yilda Sovet Ittifoqidan mustaqillikka erishgach, aeroport muttasil tanazzulga yuz tuta boshladi, chunki uning infratuzilmasi qariyb oʻn yil davomida qariyb eʼtibordan chetda qolib, katta samolyotlar qabristoni rivojlangan. Sovet davridan qolgan 60 ga yaqin yaroqsiz samolyotlar vertolyotlardan tortib to toʻliq oʻlchamli samolyotlargacha, dalaning sharqiy chekkasidagi aeroport apronida toʻplanib qoldi.

„Bardosh ozodlik“ operatsiyasi boshlanishi bilan AQSh va uning ittifoqchilari darhol Qirgʻiziston hukumatidan aeroportdan Afgʻonistondagi operatsiyalar uchun harbiy baza sifatida foydalanishga ruxsat soʻradi. Ittifoqchilar kuchlari 2001-yil dekabr oyining oxirida yetib keldi va darhol aeroportda operatsiyalar va obyektlarning misli koʻrilmagan kengayishi kuzatildi .Koalitsiya samolyotlariga joy ochish uchun yaroqsiz samolyotlar apron yonidagi yaylovga koʻchirildi va koalitsiya qiruvchi samolyotlarini joylashtirish uchun katta, yarim doimiy angarlar qurildi. Bundan tashqari, uchish-qoʻnish yoʻlagining sharqiy yarmi boʻylab katta yuk ombori va bir nechta samolyotlarga texnik xizmat koʻrsatish inshootlari bilan birga Marsden Matting aproni qurildi. Yoʻlovchi terminali qarshisida 2000 dan ortiq askar joylashgan chodir shaharchasi paydo boʻldi. Amerika kuchlari 11-sentabr terror xurujlarida halok boʻlgan Nyu-York Oʻt oʻchirish xizmati boshligʻi Piter J. Gansining nomidan „Gansi havo bazasi“ nomini oldi. Keyinchalik u Manas aviabazasining rasmiy nomini oldi, 2009-yilda Manas tranzit markazi deb oʻzgartirildi va 2014-yilda yopilib, Qirgʻiziston hukumatiga topshirildi.

2004-yilda KC-135 va C-17 kabi yirikroq yonilgʻi quyish va transport samolyotlariga joy ochish uchun yoʻlovchi terminali oldiga yangi toʻxtash joyi qoʻshildi.

Taxminan bir vaqtning oʻzida Qirgʻiziston hukumati yoʻlovchi terminalini katta kengaytirish va taʼmirlashni amalga oshirdi, bu qisman ittifoqchi kuchlari tomonidan toʻlangan qoʻnish uchun katta toʻlovlari hisobidan moliyalashtirildi. Terminalda joylashtirilgan qoʻshinlarga xizmat koʻrsatadigan bir nechta restoran, sovgʻa doʻkonlari va sartaroshxonalar ochildi.

Aeroport terminali 2007-yilda rekonstruksiya qiindi. Manas aeroportining zamonaviy IATA kodi, FRU, Bishkek shahrining sovet nomidan kelib chiqqan boʻlib, shahar o‘sha paytda Frunze deb nomlangan. 2012-yilda aeroport 1 056 000 yo‘lovchiga xizmat ko‘rsatgan.

Imkoniyatlari

Aeroport sutkada uzluksiz (24 soat) ishlaydi va uning ILS tizimi ICAO CAT II standartlariga javob beradi, bu past balandlikda qoʻnish (30 meter or 100 feet) va koʻrish (350 m or 1,150 ft) da parvozlarni amalga oshirish imkonini beradi.

Qirgʻiziston havo yoʻllari faoliyat koʻrsatayotgan vaqtda aviakompaniyaning bosh ofisi aeroport mulkida joylashgan edi. 2002-yil 2-yanvarda aviakompaniya bosh ofisini „Manas“ xalqaro aeroportining Qirgʻiziston havo yoʻllari savdo agentligi binosiga koʻchirdi. Ilgari bosh ofis ham aeroport hududida joylashgan edi.

Manas xalqaro aeroporti

Tarixi

Imkoniyatlari

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

Yoʻlovchi tashish

Yuk tashish

Statistika

Yillik yoʻlovchi oqimi

Baxtsiz hodisalar va falokatlar

Manbalar

Havolalar