Malek Jahan Khanom

Malek Jahon Xonom (1805-yil 26fevral – 1873-yil 2-aprel) fors podshosi Muhammad Shoh Qojarning rafiqasi va Nosir al-Dinshohning onasi edi. U erining vafoti va oʻgʻlining taxtga oʻtirilishi oʻrtasida 1848-yil 5-sentabrdan 5-oktabrgacha bir oy davomida Fors imperiyasining amalda regenti boʻlgan.

Hayot

Yoshlik

Malek Jahon Xonom tugʻilishi va nikohi boʻyicha Qajarlar sulolasining fors malikasi edi. Otasi amir Muhammad Qosim Xon Qojar Qovanlou „Amir Kabir“ onasi malika Begom Jan Xonom Qojarning qizi boʻlib, u Fors podshosi Fath-Ali Shoh Qojarning nabirasi edi. Uning otasi tomonidan bobosi qudratli qojar sarkardasi Amir Sulaymon Xon Qojar Qovanlu „Amir Kabir“, „Nezam od-Doleh“, „Etezad od-Doleh“ boʻlgan, buvisi esa Zand sulolasining malikasi boʻlgan.

Nikoh

U yoshligida amakivachchasi, forslik Muhammad Shoh Qojarga (hukmronligi 1834 – 1848-yillar) turmushga chiqdi. Uning turmush oʻrtogʻi hayoti davomida oʻn beshga yaqin ayolga uylangan, ammo u eng birinchi xotinlaridan biri edi. U haramda bir necha sabablarga koʻra obroʻ-eʼtiborga ega boʻlgan: shohning xotinlari orasida kattaligi tufayli chunki u qojarlar oila aʼzosi boʻlgan va shuning uchun yaxshi nasl-nasabga ega va u eriga beshta bola tugʻib bergan (ulardan ikkitasi balogʻatga etgan) va eng muhimi, u valiahdning onasi boʻlgan.

Uning tirik qolgan yagona oʻgʻli Nosiriddin Shoh Qojar otasining oʻrniga Fors taxtiga oʻtiradi. Uning „Mehd-i-auliya“ yoki „Mehd-e-olia“ unvoni „Buyuk beshik“ degan maʼnoni anglatadi va bu unvon odatda merosxoʻrning onasiga berilgan.

Bevalik

Beva ayol sifatida u erining vafoti va oʻgʻlining taxtga oʻtirilishi oraligʻida, 1848-yil 5-sentabrdan 5-oktabrgacha bir oy davomida Fors imperiyasining amalda regenti boʻlgan.

Qirol onasi sifatida u 1848-yildan 1873-yilda vafotigacha oʻgʻlining hukmronligi davrida katta siyosiy taʼsir koʻrsatdi. U kuchli va siyosiy iqtidorli shaxs sifatida tasvirlangan. Oilaviy va urugʻ-aymoq tarmoqlarida mustahkam ildiz otgan, u xizmat koʻrsatgan oddiy odamlardan koʻra Qajar zodagonlarini qoʻllab-quvvatlagan va qoʻllab-quvvatlagan, chunki Qajar oilasi va urugʻi aʼzolari begonalarga qaraganda u bilan ancha yaxshi aloqada boʻlgan.

Manbalar

uz.wikipedia.org