Malayziya haykaltaroshligi
Malay madaniyatining Shrivajayadavridagi haykaltaroshlik taraqqiyoti Javakada topilgan hind-malay uslubida yasalgan namunalari bilan mashhur. Ammo buddhisatva Lokeshvara va Chayining haykallari oʻsha davrdagi bevosita hind uslubidagi asarlardan ancha farq qiladi. Xuddi shu davrga taalluqli Vishnu haykali esa koʻzlariga xos jonli nazari bilan alohida diqqatga sazovor. Bu masalada haykallarning qay biri mahalliy yoki hind uslubida yasalganligi faqat mutaxassislarga ma'lum boʻlishi mumkin.Yoki Ligorada topilgan Budda siymosi va undagi Shrivijaya vassali Graxi davlatiga doir bitiklar Dvarati davlatidagi mon-kxer haykaltoroshlik uslubiga yaqin.Bundan koʻrinadiki,malay haykaltaroshligida Hindiston,Xitoy mamlakatlari tajribasida qoʻllangan uslubiy unsurlar mavjud.
Milliy yodgorlik
Tugu Negara —1948-yildan 1960-yilgacha davom etgan Malayziyaning ozodlik uchun kurashida, asosan, Ikkinchi jahon urushi davrida yapon istilosiga qarshi kurashda halok boʻlganlar xotirasiga bagʻishlangan milliy yodgorlik hisoblangan haykal . Federal poytaxti Kuala-Lumpur . Malayziya parlamenti uyi yodgorlik yonida joylashgan.
Bu dunyodagi eng baland bronza mustaqil haykaltaroshlik guruhidir. [1] 2010 yilgacha, 31 iyul Jangchilar kunida ,Malayziya Sultoni, Bosh vazir , Malayziya Qurolli Kuchlari va Qirollik politsiyasi boshliqlari halok boʻlgan qahramonlar xotirasiga gulchambarlar qoʻyib, hurmat bajo keltiradilar.
Tarix
Kuala Lumpur Kenotaf Tugu Negaraning oʻtmishdoshi - bu urushlararo davrdagi kenotaf boʻlib , dastlab Britaniya mustamlakachi ma'muriyati tomonidan Kuala-Lumpur yaqinidagi Gʻalaba xiyoboniga (hozirgi Sulton Hishamuddi yoʻlining bir qismi ) va Raja yoʻliga tutashgan aylanma yoʻlda 10 metr tekis oʻt bilan qoplangan yerda qurilgan. Vokzal va temir yo‘l boshqarmasi binosi. Dastlab Buyuk Urushni (1914-1918) xotirlash va urushda halok boʻlgan Britaniya Malayziya koloniyalaridan boʻlganlarni sharaflash uchun moʻljallangan boʻlib, kenotafning yozuvi keyinchalik Ikkinchi Jahon urushida halok boʻlgan Britaniya Malayya askarlarini oʻz ichiga oladi.(1939-1945) va Britaniya hukmronligi qayta tiklanganidan keyin. Oʻlganlarning ismlari ularning qurbonliklariga hurmat sifatida kenotafning lavhalariga oʻyib yozilgan.
1964 yilda Sulton Hishamuddin yoʻli va Parlament aylanma yoʻlini bogʻlovchi rejalashtirilgan yoʻl oʻtkazgich qurilgunga qadar kenotaf oʻzining asl joyidan Leyk bogʻlaridagi Milliy yodgorlik joyiga koʻchirildi. Kenotafni oʻtkazish strukturani kataloglangan qismlarga ajratish orqali amalga oshirildi, uni qismlarga boʻlib tashish va yangi joyga yigʻish imkonini berdi. Uning koʻchirilishidan soʻng, Malaya favqulodda vaziyatda halok boʻlgan askarlarni ( 1948–1960) va 1972 yilgacha boʻlgan Za'aba Imlosining malay tiliga tarjimasi : "Bizning shonli qahramonlarga", " Untuk Mengingati Jasa Pahlawan-pahlawan Yang Gugor " yozuvlari qoʻshildi."("Yiqilgan jangchilar xizmatini eslash uchun").
Yodgorlik 1982-1989 yillarda chiqarilgan bir nechta Malayziya 1 Ringgit banknotlarida tasvirlangan. [2] [3]
Milliy yodgorlik Milliy yodgorlik kontseptsiyasi Malayziyaning birinchi Bosh vaziri Tungu Abdul Rahmon tomonidan ilgari surilgan edi, u 1960 yil oktyabr oyida Amerika Qoʻshma Shtatlariga qilgan tashrifi chogʻida Feliks de Ueldon bilan shaxsan uchrashishdan oldin dengiz piyodalarining urush yodgorligidan ilhomlangan edi.
Feliks de Ueldon Malayziyaning Tugu Negara (Milliy yodgorlik) yaratilishiga hissa qoʻshgan. U,shuningdek,Vashington shtatining Arlington shahrida joylashgan Ivo Jima yodgorligini loyihalashtirdi.
Tugu Negara 1966-yil 8-fevralda Terengganulik Ismoil Nosiruddin , keyin Malayziya Sultoni tomonidan qurib bitkazilgan va rasmiy ravishda ochilgan . U 12 yillik Malaya favqulodda vaziyat (1948-1960) paytida halok boʻlgan 11 000 kishiga bagʻishlangan xotira parki deb eʼlon qilindi . Shundan soʻng, har 31 iyulda Jangchilar kunida yodgorlikka gulchambar qoʻyish marosimi boʻlib oʻtadi. Keyinchalik De Ueldon Tan Sri unvoniga sazovor boʻldi,bu Malayziyadagi yuqori martabali ritsar unvoniga teng .
1975 yil 27 avgustda kommunistik partizan tomonidan sodir etilgan portlash tufayli yodgorlik katta zarar koʻrdi. [4] 1977-yil 11-mayda ochilgan yangilangan haykallar tufayli u asl holiga keltirildi. [5] Keyin panjara oʻrnatildi va majmua quyosh botishi va tong otishi oʻrtasida qoʻriqlanadigan hudud deb eʼlon qilindi. Har kuni tongda askar davlat bayrog‘ini ko‘tarib, oqshom chog‘ida tushiradi.
Bosh vazir departamenti vaziri Jamil Xir Baharom 2010 yildan boshlab Jangchilar kunini xotirlash marosimi Malayziya Milliy Fatvo Kengashi koʻrsatmalari haykallarni "islomga zid" va potentsial butparastlik deb eʼlon qilganidan keyin boshqa joylarda oʻtkazilishini aytdi. Mudofaa vaziri Zohid Hamidiy mamlakatning maʼmuriy poytaxti Putrajayada yangi “Jangchilar maydoni” qurilishini qoʻshimcha qildi . Qariyb qirq yil davomida Jangchilar kunini hozirgi saytda nishonlashdan keyin nima uchun shunday qaror qabul qilingani haqida so‘ralganda, Jamil “ Alhamdulillah , biz bu masalani hal qilishda jiddiymiz”, deb izoh berishdan bosh tortdi. [6] Shunga oʻxshash fikr keyinchalik 2016 yil sentyabr oyida Xarussani Zakariya tomonidan takrorlanadi.Muftiy yodgorlik qurilishini "katta gunoh" va "butparastlik" deb eʼlon qilgan, chunki inson qiyofasida yodgorlik qurish Islomda harom hisoblangan. [7]
Dizayn
1963-yilda foydalanishga topshirilgan va 1966-yilda qurilgan, yodgorlikning markaziy qismi boʻlgan haykal balandligi 15 metr (49.21 fut) boʻlib, bronzadan yasalgan va avstriyalik haykaltarosh Feliks de Ueldon tomonidan ishlab chiqilgan boʻlib, u dengiz piyodalarining urush yodgorligi uchun ham masʼul boʻlgan. Virjiniya , [[Amerika Qoʻshma Shtatlari.
]]
Haykalda 7 ta figura, figuralarning 5 tasi (1. Malayziya bayrogʻini ushlab turgan, 2. miltiq va nayza bilan qurollangan (chapda), 3. avtomat bilan qurollangan (oʻngda), 4. beshinchi yarador vatandoshga qarashli askarlar) tasvirlangan. Gʻolib ittifoqchi kuchlarni, yerda yotgan qolgan 2 ta figura esa magʻlubiyatga uchragan kommunistik kuchlarni ifodalaydi.
Umuman olganda, yodgorlik demokratiya, tinchlik va erkinlik kuchlarining kommunizm ustidan qozongan gʻalabasini tasvirlaydi. [ iqtibos kerak ] Keyin haykal Rimdagi quyish zavodida 600 000 RM ga ishlangan.
Bronza figuralarning har biri yetakchilik, azob-uqubat, birlik, hushyorlik, kuch, jasorat va qurbonlikni anglatadi. Askarlar ustida turgan toshlar Shvetsiya janubi-sharqidagi Karlshamn kichik qirgʻogʻi shahridan olib kelingan .
Haykalning granit poydevorida Malayya Gerbi joylashgan boʻlib, uning har ikki tomonida ingliz, lotin yozuvlari , shuningdek, malay tilida, javi(arab) yozuvida yozuvlar mavjud:
Tinchlik va ozodlik yo‘lida qahramonlik ko‘rsatgan jangchilarga bag‘ishlanadi, Allohning rahmati bo‘lsin.
Yodgorlik yoʻli
Dastlab Cenotaph Road nomi bilan tanilgan, kenotaf tugagandan so'ng yotqizilgan va asl kenotaf aylanma yo'liga tutashgan yo'lga ishora qiladi. Yoʻl 1960-yillarda koʻcha nomini oʻzgartirish kampaniyasidan soʻng ingliz nomining toʻgʻridan-toʻgʻri malay tiliga tarjimasiga oʻzgartirildi va 2013 yildan boshlab bu nomni olib yurishda davom etmoqda. Yoʻl Kuala-Lumpur temir yoʻl vokzaliga parallel boʻlib, temir yoʻl roʻparasida joylashgan. Ma'muriyat binosi va Milliy masjid.
Manbalar
{{"Malayziya yodgorligi bombardimon qilindi" . The New York Times . 27 avgust 1975.2022 -yil 21-fevralda olindi
Qadimgi Malayziya tarixi,diniy eʼtiqodi va madaniyati kitobi–N.Gʻ.Nizomiddinov}}
Havolalar
{{"Malayziya yodgorligi bombardimon qilindi" . The New York Times 44–bet 27 avgust 1975.2022 -yil 21-fevralda olindi
Qadimgi Malayziya tarixi,diniy eʼtiqodi va madaniyati kitobi 169–bet N.Gʻ.Nizomiddinov}}[1]
uz.wikipedia.org