Malayziya — Hindiston munosabatlari
Hindiston — Malayziya munosabatlari (hindcha: भारत-मलेशियाई संबंध; malaycha: Hubungan India-Malaysia), Hindiston va Malayziya o'rtasidagi ikki tomonlama tashqi munosabatlarga ishora qiladi. Hindiston Kuala-Lumpurda yuqori komissiyaga ega va Malayziya Yangi Dehlida o‘z elchixonasiga ega. Shuningdek, Chennay va Mumbayda bosh konsulligi mavjud. Ikkala davlat ham Millatlar Hamdoʻstligi, Osiyo Ittifoqi va G15 ning toʻlaqonli aʼzolaridir. Hindiston va Malayziyani antik davrlarga borib taqaladigan turli madaniy va tarixiy aloqalar bog‘lab turadi. Ikki davlat bir-biri bilan juda do'stona munosabatda, chunki Malayziya hindistonlik muhojirlarning ikkinchi vatani hisoblanadi. Malayziyaning to'rtinchi va eng uzoq vaqt xizmat qilgan bosh vaziri Mahathir Mohamadning kelib chiqishi hindistonlik. Savdo sohasida ularning o'zaro savdo hajmi 10,5 milliard dollarni tashkil etadi va 2020-yilga kelib 25 milliard dollarga yetishi kutilmoqda.
O‘sha paytdagi Bosh vazir Najib Razzoqning 2017-yildagi tashrifidan so‘ng Hindiston ham, Malayziya ham infratuzilmani rivojlantirish va aqlli shaharlar qurish kabi sohalarda yangi yo‘nalishida hamkorlikni kengaytirishga kelishib oldilar. Hindiston hukumati va ularning jamoatchiligidagi ko'pchilik Malayziyaning 7-bosh vaziri Mahathir Pokistonni qo'llab-quvvatlagani uchun o‘zaro aloqalar pasayayotganidan xavotir olmoqda.
Mamlakatni taqqoslash
Iqtisodiy munosabatlar
2000-yildan 2013-yilgacha Malayziya 618,37 million AQSh dollarini tashkil etgan to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar hajmi bo'yicha Hindistondagi 19-eng yirik investor hisoblanadi. Malayziyaning 6 milliard AQSH dollaridan ortiq sarmoyasi telekommunikatsiya, sogʻliqni saqlash, bank va qurilish loyihalariga ajratilgan. Ikki davlat o‘rtasidagi savdo aylanmasi 1992-yildagi atigi 0,6 milliard AQSh dollaridan 2012-yilda 13,32 milliard AQSh dollariga ko‘tarilgan. Bundan tashqari, Hindistonning sanoat, IT va sog'liqni saqlash kompaniyalari, shuningdek, Malayziyaga sarmoya kiritgan 150 000 ga yaqin hindistonlik (jumladan, 10 000 hindistonlik muhojirlar) malakali va yarim malakali ishchilar mamlakatda IT, ishlab chiqarish va bank ishi sohalarida ish bilan ta'minlangan. Malayziya kompaniyalari, shuningdek, Hindistonning turli shtatlarida ko'plab infratuzilma loyihalarida ishtirok etishadi.
2017-yilda Hindiston va Malayziya o‘rtasida 36 milliard AQSh dollari miqdoridagi yangi biznes bitimi imzolandi, bu ikki mamlakat o‘rtasidagi iqtisodiy munosabatlar tarixidagi eng yirik hisoblangan 31 ta biznes memorandumi (memorandum) almashdi. Malayziya Hindiston ishbilarmonlar kengashi ham mavjud.
Ta'lim munosabatlari
1960-1970-yillar oralig'ida 30 000 ga yaqin malayziyalik talabalar Hindiston ta'lim muassasalarida, asosan tibbiyot sohasida tahsil olishgan, bugungi kunda Malayziyadagi shifokorlarning 30% dan ortig'i Hindistonda ta'lim olgan. Hindiston hukumati malayziyalik talabalarga ham stipendiya ajratadi. Malayziyalik tibbiyot talabalarining koʻpchiligi Hindistonda taʼlim olishlari zarurligi tufayli Manipal Global Education Group oʻz kampuslarini Malayziyada tashkil etishga rozi boʻlgan.
Xavfsizlik munosabatlari
Malayziya tashkil etilishidan oldin, mamlakat xavfsizlik kuchlarining ko'p xodimlari Hindistonda o'qitilgan. Xitoyning o'sib borayotgan ta'siriga qarshi Hindiston Malayziya bilan harbiy va xavfsizlik sohasida hamkorlikni kuchaytirishni bildirgan.
Manbalar
Adabiyotlar
Havolalar
uz.wikipedia.org