Lita mifologiyasi
Lita (qadimgi yunoncha: Λιταί, lotincha: Litae — „tavba qilish uchun iltimoslar“) — qadimgi yunon maʼbudalari, pushaymonlikni ifodalaydi. Zevsning qizlari.
Gomerning „Iliada“ sheʼrida (miloddan avvalgi IX-VIII asrlar) Litalar oʻzlarining katta singlisi — maʼbuda Ota (Ate, Ate) ga ergashib, chalgʻitish, aqlning qorongʻiligi yolgʻon va ahmoqlikni ifodalovchi oqsoq va qiyshiq sifatida tasvirlangan. N. I. Gnedich (1829) tarjimasida Lita maʼbudalari Namozlar deb nomlanadi va ularning katta opasi Ota — xafagarchilik deb ataladi: „Oqsoq, ajin, qoʻrqoq, qiya koʻzlarni koʻtarib, // Xafagarchilikka ergashib, ular tinimsiz gʻamxoʻrlik qilishadi“. V.V.Veresaev (1949) tarjimasida maʼbudalar Soʻrovlar, katta opasi esa Koʻr deyiladi: „Ular oyoqlari choʻloq, ajinlar, koʻzlari qoʻrqoq; // Koʻr-koʻrona orqada tashvish bilan ergashadilar“.
Litalar, oʻz singlisi qilgan gunohlarini tuzatishga harakat qilmoqdalar: „Ibodatlar yaradorlarga shifo berishga shoshiladi“. Ularni hurmat qilganlar kechirim soʻrashadi, ularga eʼtibor bermaganlar jazolanadi: „Kim maʼbudalarni mensimaydi va qattiq qalb bilan rad etadi, — / Zevsga murojaat qilib, ular [Lita] otalariga yolvoradilar, ha Nafrat [Ota] // Uning izidan boradi va uni xafa qiladi, jazolaydi“.
Bu maʼbudalar Smirnalik Kvintning eramizdan avvalgi IV-asrga oid „Gomerdan keyin“ sheʼrida ham tilga olingan. Bu yerda ular haqida (A.P.Bolshakov tomonidan tarjima qilingan) aytilishicha, „Litalar Zevsning munosib qizlari“, ular magʻrur odamlardan nafratlanadilar va ularga („xudolar gʻazabining xabarchisi“ sifatida) qasos va nafrat maʼbudasi Eriniya yuboradilar.
Manbalar
Adabiyotlar
uz.wikipedia.org